Бу ааспыт субуотаҕа, кулун тутар 1 күнүгэр, Сунтаар киинигэр улахан быһылаан таҕыста. Ол курдук, Октябрь 70 сыла уулуссаҕа баар элбэх кыбартыыралаах дьиэлэр аттыларыгар баар былаһааккаҕа оонньуу сылдьар оҕоҕо ыт саба түспүт. Кыысчаан иэдэһэ, халтаһата, сүүһэ уонна харыта эчэйбит.
Оҕо дьиэтигэр киирэн дьонугар тыллаан, «Суһал көмө» кэлэн бастакы көмөнү оҥорбуттар. 8 саастаах кыысчаан бэйэтэ кэпсииринэн хара-маҥан өҥнөөх эдэр ыт үһү.
Бу түбэлтэ кэнниттэн ыты көрдүүргэ олохтоох дьаһалта үгүс үлэни ыытар да бу ытырыык ыт көстө, булулла илик. Онон сэрэнэн сэрбэнэн сылдьыы буолла. Оҕону уулуссаҕа улахан киһитэ суох ыыппаккыт ордук курдук буолла. Таҥара сэрэҕи таптыыр…
Олохтоох дьаһалта туһааннаах уорганнары кытары нэһилиэҕэ иккитэ эриэйдэ ыытабыт диэн иһитиннэрдилэр. Аны киһи сөҕөрө баар, эриэйдэ кэмигэр босхо сылдьар ыт мээнэ көстүбэт буолан хаалар. Ол аата ыт бэйэтэ сэрэйэн саһар дуу, эбэтэр «эриэйдэ баран эрэр ыккын баан» диэн сэрэтэллэр дуу…
Уопсайынан бэйдиэ сылдьар ыт аҕыйаата дииллэр да, кытыы уулуссаларга хастыы да буолан үөрдүһэн сылдьар буолаллар. Аны бу ыттар үгүстэрэ моойторуктаахтар. Ол аата хаһаайыннаах буоллахтара. Ити оҕону ытырбыт да ыт бука диэн сэрэйдэххэ хаһаайыннаах ини.
Ыты иитии хаһаайыҥҥа эппиэтинэһэ сүктэриллэрэ биллэр. Ону биһиги сорох дьоммут тоҕо эрэ өйдөөбөттөр. Ыттарын ыытан кэбиһэллэр. Ол түмүгэ бу буоллаҕа.
Аны дьиэлэрин таһыгар босхо сылдьар ыттара киһини үрдэҕинэ, тоҕо куттанаҕын, ытырбат диир дьон баар. Ол бэйэтин хаһаайынын ытырыа дуо, атын туора киһиэхэ мордьооттуура биллэр буоллаҕа ыт. Аны үөрэх буолла да оскуола, уһуйаан иннигэр ыт үксүүр. Бу хаһаайыттара түүн ыытан кэбиспит кыыллара оҕолору, хаһааайыттарын массыынатын сырсан кэлэн баран, хаалан хаалаллар уонна кэлэр-барар, ааһар иһэр дьону үрэллэр, куттууллар. Ыттаах дьон ыккытын баайыыга туруораргыт булгуччулаах буолуохтаах.
Яина ВЛАСЬЕВА