«Кэрэттэн кэрэ диэн, кэрэ кэрэтэ диэн киһи буолуох тустаах» диэн саха саарына, саха норуодунай суруйааччыта Суорун Омоллоон үчүгэйдик да суруйбут.
Мин бүгүн эһиэхэ кэпсиир киһим олус кэрэ Далбар Хотун, олох оҥочото ураты дьылҕаны бэлэхтээбит, үтүө сүрэҕинэн сири симии, баай дууһатынан дьон олоҕун барҕарда сылдьар, киэҥ аймах амарах аанньала, быйыл аҕыс уон сааһын бэлиэтээбит, улахан буукубаттан суруллар Ийэ – саллааттар ийэлэрэ -Зинаида Михайловна Антипина.
Антипина Зинаида Михайловна , кыыс эрдэҕинээҕи араспаанньата Ван Син Чин, 1944 сыллаахха бэс ыйын 11 күнүгэр Сунтаар улууһун Наахара нэһилиэгэр төрөөбүтэ.
Кини эдэр эрдэҕинээҕи араспаанньата эһиги болҕомтоҕутун тардыбыт буолуохтаах. Зинаида Михайловна интернациональнай дьиэ кэргэҥҥэ төрдүс оҕонон төрөөбүтэ. Аҕата Шандунь провинциятын олохтооҕо Кытай норуодунай өрөспүүбүлүкэтин гражданина, ийэтэ Сунтаар Наахаратыттан төрүттээх саха кыыһа.
Таптаһар сүрэхтэр булсалларыгар туох даҕаны харгыс буолбат. Кинилэри дьылҕалара тиксиһиннэрбит биэрэгэ көмүс хостуур Алдан буолар. 1924 сыллаахха аан бастакы көмүс хостооһунун промышленноһын треһэ тэриллибитэ, кэлин ити трест «Алданзолото» диэн улахан тэрилтэ буола кубулуйбута. 1925 сылтан трест бүтүн Сэбэскэй сойууска улахан суолталаммыта, судаарыстыбаннай статустаммыта. Кыһыл көмүһү хостооһун үлэтигэр 1926 сылтан анал идэлээх исписэлиистэр, боростуой рабочайдар дойдубут араас муннуктарыттан кэлитэлээн барбыттара. Каадырга улахан болҕомто ууруллубута. 1934 с. Кытай норуодунай өрөспүүбүлүкэтин гражданнара үлэҕэ кэлбиттэрэ. Ол курдук, 24 саастаах эдэр киһи Кытайтан бэйэтин доҕотторун кытта Алдан сиригэр кэлбиттэрэ. Кини Ван Син Чин диэн ааттааҕа. Соторутугар Михаил диэн нууччалыы ааты ылыммыта, Ван Син Чин Михаил буолбута.
Ол кэмҥэ хомсомуол путевкатынан эдэркээн Сунтаар кыргыттара көмүс бырамыысаланнаһыгар үлэлии тийбиттэрэ, кинилэр ортолоругар оскуоланы саҥа бүтэрбит 18 эрэ саастаах Прасковья кыыс баар этэ. Ити курдук ыраах Алдаҥҥа Зинаида Михайловна төрөппүттэрэ көрсүбүттэрэ.
Михаил Ван Син Чин дойдутугар Кытайга 7 кылааһы бүтэрбит, оччотооҕу кэминэн үөрэхтээх киһи этэ. Бастаан Алдаҥҥа кэлээт, оробуочайынан үлэҕэ киирэр, онтон үчүгэйдик ааҕарын, суруйарын, суоттуурун билэн баран, суотчутунан аныыллар. Нууччалыы саҥарарга түргэнник үөрэнэн, бэйэтин кытайдарын биригээдэтигэр биригэдьииринэн туруораллар.
Эдэрдэр ыал буолбуттарын соторутугар бастакы оҕолоро күн сирин көрөр. Сэрии иннинээҕи кэм, шахта ыарахан үлэтэ сыанан аҕаабатаҕа. Прасковья ыараханнык ыалдьыбыта. Онон дойдутугар Сунтаарга төннөр буолбута. Михаил таптыыр кэргэнин, оҕотун батыһан, Сунтаар Бүлүүчээнигэр көһөн кэлбиттэрэ, «Коммунар» холкуос чилиэннэринэн буолбуттара. Оҕуруот үлэтигэр кимтэн да ордук сыһыаннаах, күн тахсыаҕыттан киириэр диэри олорон турбат Кытай Михаилы оҕуруот үлэтин биригэдьииринэн анаабыттара. Сэрии сылларыгар оҕуруот аһынан колхуостаахтары хааччыйбытын таһынан, биирдиилээн ыалларга «бэйэҕит үүннэриҥ» диэн сахалыы-кытайдыы буккуйан саҥарар үтүө санаалаах киһиттэн турнепс, эриэппэ сиэмэтин ылан минньигэстик сииллэрин, эмтээх оту хомуйан дьону эмтээбитин, элбэх киһи хоргуйан өлүөҕүн оҕуруот аһынан быыһаабытын туһунан күн бүгүҥҥэ диэри олохтоохтор махтана ахталлар.
Прасковьялаах Михаил түөрт оҕоломмуттара. Оҕолорун барыларын үлэһит, үтүө сүрэхтээх, туохха барытыгар эппиэтинэстээх сыһыаннаах, үөрэхтээх гына иитэн-харайан улаатыннартаабыттара.
Зинаида Михайловна — ыал кыра оҕото, төрдүс оҕо. Мииринэй куорат 8-с нүөмэрдээх орто оскуолатын ситиһиилээхтик бүтэрэн, 1961 сыллаахха Дьокуускайдааҕы педагогическай училищеҕа үөрэххэ киирбитэ. 1965 с. үөрэҕин бүтэрэн, эдэр учуутал уруккута Орджоникидзевскай, билигин Хаҥалас улууһун, Бастакы Дьөппөн өрөспүүбүлүкэтээҕи санаторнай интэринээт-оскуолатыгар алын сүһүөх кылаастарга нуучча тылын учууталынан анаммыта. Манна олоҕун аргыһын Антипин Семен Николаевиһы көрсөн ыал буолбуттара. Кыыстаах уол оҕоломмуттара.
1973 сыллаахха Зинаида Михайловна Мииринэйгэ олорор кырдьаҕас аҕата Михаил Ван Син Чин ыараханнык ыалдьан кыыһын ыҥыртаран ылбыта. Уонна ити сыл өлөөхтөөбүтэ. Ийэтэ Прасковья Ивановна олох эрдэ 50 сааһыгар олохтон барбыта. Онон Зинаида Михайловна үөрэммит, улааппыт сиригэр, төрөппүттэрин кэриэстэригэр Мииринэй улууһугар хааларга быһаарыммыта.
Кэрэ айылҕалаах, үтүө-мааны дьонноох Сүлдьүкээр диэн хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар – эбэҥкилэр түөлбэлээн олорор нэһилиэктэригэр аҕыс кылаастаах оскуолаҕа нуучча тылын учууталынан анаммыта. Кини манна 30 сыл эҥкилэ суох учууталынан, дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччынан үлэлээбитэ, эбэҥки, саха, нуучча оҕолорун улуу нуучча тылыгар уһуйбута. Кини ыччаты иитиигэ-үөрэтиигэ анаабыт олоҕо, үлэтэ үрдүктүк сыаналаммыта, РФ үөрэҕириитин туйгуна, РФ үлэ бэтэрэээнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бэрэсидьиэнин бочуотунай грамотатынан наҕараадаламмыта.
Оҕо баар күн сирин күндүтэ, олох сырдык сыдьаайа, ийэ-аҕа ууһун тэнитэр эрэллээх эркээйитэ
Антипиннар бастакы оҕолоро Елена Семеновна Антипина( Сортоева) биэнсийэҕэ тахсыар диэри акушерканан үлэлээбитэ, Новосибирскайдааҕы судаарыстыбаннай медицинскэй академияны бүтэрбитэ, икки оҕо күн күбэй ийэтэ. Сортоевтар улахан кыыстара Кристина оскуолаҕа нуучча, англия тылларын дириҥэтэн үөрэтэн, СГУ омук тылын факультетыгар дьоппуон тылын салаатын ситиһиилээхтик бүтэрбитэ. Иккис үрдүк үөрэҕэр РУДН бүтэрэн юрист идэтин ылбыта. Иккис кыыстара Анастасия эмиэ юрист, СВФУ юридическай факультетын бүтэрбитэ.
Иккис оҕолоро, уоллара Юрий Семенович Антипин 1986 с кэргэннэммитэ, туйаҕын хатарар Айвар диэн уол оҕолоох. Оскуоланы бүтэрээт, Сэбиэскэй Аармыйаҕа Бурятияҕа сулууспалыы сылдьан хомолтолоохтук күн сириттэн барбыта.
Кыра кыыһа Айна Сүлдьүкээргэ күн сирин көрбүтэ. Айна Семеновна Антипина (Козлова) врач анестезиолог-реаниматор идэлээх, 2 №-дээх өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһаҕа үлэлиир. Икки кыыс оҕолоохтор, кыргыттар оскуолаҕа үөрэнэллэр.
Билигин Зинаида Михайловна тапталлаах кыргыттарын, элбэх сиэнин тапталларыгар угуттанан, Дьокуускай куоракка бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор. Ол гынан баран маннык сиэдэрэй дууһалаах киһи, олохтон, уопсастыбаттан олох тэйбэккэ, эдэрдэри кытта тэбис-тэҥҥэ инники кэскилинэн өрө күүрэн, сүбэ-ама, күүс-көмө буолан үлэлэһэр. Кини 2004 сылтан Саха Өрөспүүбүлүкэтин «Саллааттар уонна мотуруостар ийэлэрин», уопсастыбаннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэли солбуйааччынан үлэлии сылдьар.
— Ытыктабыллаах Зинаида Михайловна, дьон-сэргэ долгуйа махтанар, сүгүрүйэр «Саллааттар ийэлэрэ» уопсастыбаннай кэмитиэккэ үлэҥ туһунан кэпсиэҥ дуо.
— Ийэ барахсан оҕолорун туһугар үйэтин-сааһын тухары сүрэҕинэн, дууһатынан күннэри-түүннэри кинилэр тустарыгар ыалдьан, кинилэр дьоллорун туһугар олорор, ийэ тапталын күүһүн кыайан сыаналыыр да сатаммат. Ийэ куолаһа – алаһа дьиэни араҥаччылыыр сырдык тыыннаах, сарсыардааҥы күн сардаҥатын курдук сарсыҥҥыны сырдатар, аан дойдуга иллээх- эйэлээх олоххо сирдиир ураты аналлаах.
Биһиги билигин төһө да сайдыылаах, демократия үйэтигэр олоробут диэтэрбит да, үгүс сиргэ син биир аас-туор олохтоох, сэрии иэдээнэ иэнигийбит сирдэрэ элбэхтэр. Хомойуох иһин, бу алдьархайдаах киирсиилэргэ төрөөбүт Ийэ сир көмүскэлигэр биһиги Сахабыт сирин ыччаттара бара тураллар. Бу сулууспаҕа сылдьыы эрэйэ-кыһалҕата ийэ-аҕа сүрэҕин кэбирэтэр, сорох түгэҥҥэ уолаттарбыт, оҕолорбут мунар-тэнэр да түгэннэрэ элбэх.
Уолаттарбытыгар көмөлөһөр, көмө-тирэх буолар сыаллаах «Саллааттар ийэлэрэ» түмсүү аан бастаан Бүлүү улууһугар тэриллибитэ. Ол кэнниттэн өрөспүүбүлүкэҕэ тэриллэн улахан үлэ барбыта отуттан тахса сыл буолла. Ол кэмтэн аармыйа кэккэтигэр сулууспалыыр ыччаты араҥаччылааһыҥҥа үлэ барар. Оҕолор кыһалҕаланнылар да, төлөпүөнүнэн тахсаллар, бассасбынан кэпсэтэ тураллар. Ыксаллаах кэмҥэ киһиэхэ үтүө санаа, көмө тыл элбэҕи этэр, уоскутар, көмөлөһөр.
Мин саллааттар ийэлэрин кэмитиэтигэр 2004 сылтан сылдьабын. Оҕолор тустарыгар тугу да кэрэйбэккэ үлэлиибит. Чечняҕа, Афганистаҥҥа буолбут байыаннай дьайыылар бэтэрээннэрин, араас кыһалҕалаах төрөппүттэри кытта кэпсэтэн кыалларынан көмө оҥоробут. Мин тус бэйэм бу оҕолор тустарынан ааспат аһыы амтаннаах анал паапкалаах докумуоннары сааһылаан, архыыпка туттардым. Эдэр көлүөнэ ыччаппар баҕарыам этэ, туох эрэ олус үчүгэй ыра санаалаах, төрөөбүт дойдуларыгар бэриниилээх буолалларыгар, туруоруммут сыалларын ситиһэллэригэр, доруобай, дьоллоох буоллуннар!
Зинаида Антипина туһунан истиҥ сүрэхтэн тахсар истиҥ тыллар
Мия Козлова, сиэнэ, 2-с кылаас үөрэнээччитэ:
— Мин эбэм аата — Зинаида Михайловна. Бу сылга кини 80 сааһын туолла. Эбэм наһаа үчүгэй, эйэҕэс уонна амарах, кинини олус сөбүлүүбүн. Биһиги кэллэхпитинэ, үөрэр, хомойорум диэн, оскуолаҕа элбэх дьарыктаах буолан, киниэхэ элбэхтик кэлбэппит. Кэллэхпинэ, эбээбэр көмөлөһүөм, кинини үөрдүөм.
Кристина Сортоева, старшая внучка Зинаиды Антипиной:
— Миниатюрная, хрупкая и тонкая, но с необычно сильным характером, порой с колким языком. И все это о моей бабушке, Зинаиде Михайловне Антипиной. Она всегда одевалась, как говорится «с иголочки»: стильные платья, пиджаки, аксессуары и множество туфель на каблуках. Бабушка до сих пор в свои годы обожает туфли на танкетке. Сколько у неё было аксессуаров, косметики. И во всем этом, я находила особый шик и очень любила копаться, разглядывать.
Когда я была маленькой, я часто проводила время у своей бабушки в Сюльдюкаре, особенные моменты в памяти – летние месяцы во время каникул. Несмотря на то, что бабушка была в меру строга и даже местами холодна с нами, она разрешала нам практически все: жесткого пресечения и контроля – никогда не было. Я думаю, она нам всецело доверяла, а мы никогда не подвергали её доверие сомнению.
Дома у неё всегда царит порядок и дисциплина: как в музее – восторгались наши друзья. И в детстве помню, у неё дома всегда стоял аромат свежей выпечки: расстегайки, булочки, пирожки.
Моя бабушка всегда была очень занятой женщиной, которая всегда рассчитывала свой день и делала все по расписанию. Однако, не смотря на плотный график, она успевала все и никогда не жаловалась. По текущим меркам, можно сказать, что она была бизнесвумен и заядлой трудоголичкой, которая делает свою работу с любовью и большой ответственностью.
Сегодня, я уже взрослый человек, но у меня до сих пор есть свежие воспоминания о моей строгой, сильной, любимой бабушке, которая помогла мне стать ответственным и дисциплинированным человеком. Она – часть моего кода, часть, прописанная и живущая во мне, которая всегда напоминает мне о том, что важно не только быть успешным, но и любимым и заботливым человеком.
Айна Семеновна Козлова , кыра кыыһа:
— Ойор күннээх оҕо сааспын санаатахпына харахпар Сүлдьүкээрим, кыһалҕата суох сүүрбүт-көппүт биэрэгим, миигин тулалыыр утүө-мааны дьонум көстөллөр. Ийэм Антипина Зинаида Михайловна оскуолаҕа үлэлиирэ. Оҕолор олус сөбүлүүр учууталлара этэ, тоҕо диэтэххэ кини наһаа кыһаллыгас, эппиэттээх үлэһит, оскуолатын оҕолорун биһигини курдук таптыыра, кинилэр үөрэхтээх дьон буолан тахсалларыгар кыһамньытын уурбута. Ийэбит элбэх түбүктээх үлэлээх буолан үксүн оскуолаҕа сылдьара. Оччолорго оҕо олус элбэх этэ. Араас саастаах оҕолор иллээхтик-эйэлээхтик бары мустан тэлгэһэҕэ оонньуурбут. Дьыл түөрт кэмигэр сөп түбэһиннэрэн онньуубутун уларытарбыт, кыһынын салаасканан, хайыһарынан сырылыырбыт, ойууру, күөлү чичийэрбит, сайынын бэлэсипиэтинэн хатааһылыырбыт, сөтүөлээн булумахтанарбыт. Бэйэбит саҥаттан саҥа оонньуулары толкуйдуурбут. Мин кып –кыра оонньуур дьиэлээх этим, онно бара барыта баара, оннооҕор муостата линолеум бүрүөһүннээҕэ, түннүгэ түүл сабыылааҕа, сытан сынньанар ыскаамыйалааҕа. Дьүөгэлэрбинээн ол онно уһун күнү атаарарбыт. Бу дьиэчээни эдьиийим Лена туппута сөхтөрөр.
Аэропорт таһыгар олорор эбэлээх эһэбэр сылдьарбын олус күндүтүк ахтабын. Кинилэр дьиэлэрэ сып-сылаас, сып-сырдык буолааччы. Эбэм оргууй оронуттан туран, чымыдааны арыйан барыбытын кэмпиэтинэн күндүлүүрэ. Кинилэртэн өрүс чугас этэ. Биэрэккэ олорон, саас өөр да өр муус кыллыгырыы устарын көрөрбүт, дьон тыынан, паромунан сырыыларын кэтиирбит. Дьоллоох оҕо сааһым, Сүлдьүкээрим барахсан!
Ийэбинэн эбэм Прасковья ийэм уонна эдьиийим кэпсииринэн олус муударай, кыраһыабай дьүһүннээх эбит. Хомойуох иһин, мин кинини өйдөөбөппүн. Оттон эһэм Кытай Михаил эмчит, отоһут этэ. Кини дьону отунан эмтиирэ, араас үчүгэй сыттаах маастары оҥороро. Мин эдьиийбэр баар эмтээх мааһы ылан сыттаан көрө-көрө төһө хойуутун-убаҕаһын бэрэбиэркэлиирбин өйдүүбүн. Билигин быраас буолан олорон, ол маас ириҥэлээх бааһы эмтииргэ аналлааҕын өйдүүбүн уонна сүрдээхтик сөҕөбүн, оччотооҕу кэмҥэ мин эһэм хайдах итинник, састаабын эҥин барытын билэн, маастары айан таһаарбытын.
Оскуолаҕа киирэрбэр миигин эдьийим Лена кэргэнинээн Иван Алексеевичтыын Мииринэй куоракка илдьэ киирбиттэрэ. Оскуолабыт чугас этэ, балтым Кристиналыын иккиэн бииргэ хатыҥ чараҥ быыһынан оскуолабытыгар үөрэ-көтө сүүрэрбит. Дьоммут биһиги бары өттүнэн сайдыылаах буоларбыт туһугар элбэх куруһуокка сырытыннараллара: үҥкүү, ырыа , балетнай оскуолаҕа үөрэммиппит. Ол барыта кэнники олохпутугар туһалаабыта. Эдьиийим Лена талааннаах тарбахтаах иистэнньэҥ, араас муодунай таҥастары тигэн, баайан таҥыннарара. Кэрэни өйдөөн көрөргө үөрэтэрэ.
Онтон Дьокуускайга көһөн кэлбиппит. Саҥа оскуола, саҥа доҕоттор… Улаатан эрэр сааспар эдьиийбинээн медицина туһунан, эһэбит Кытай Михаил дьону хайдах эмтээбитин элбэхтик кэпсэтэрбит. Ол кэмҥэ Лена акушерканан үлэлиирэ. Үлэтигэр биһигини илдьэ сылдьара. Ол мин инники идэбин таларбар олук уурбута. Мединститут иһинэн Маалай медакадемияҕа үөрэнэ киирбитим. Салгыы мединститукка 7 сыл үөрэнэн анестезиолог- реаниматолог идэтин ыламмын үлэлии сылдьабын. Үлэбин олус сөбүлүүбүн, үлэм түмүгүн көрөн үөрэбин.
Билигин улаатан, бэйэм ыал, ийэ буолан баран, ордук өйдүүбүн хайдах курдук таптыыр, ахтар күндү дьонум аттыгар оҕо сааһым тыа сиригэр ааспыта күндүтүн, ол онно ийэбэр олус махтанабын. Билигин икки кыыс оҕолоохпун Мия уонна Айя . Кинилэри эмиэ ийэм курдук иитэргэ дьулуһабын.
Т.П. Архипова, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин туйгуна, РФ иитиигэ уонна үөрэтиигэ Бочуоттаах үлэһитэ:
— Мин Зинаида Михайловна дьиэ кэргэнин кытта аан бастаан Сүлдьүкээргэ үөрэх минитиэристибэтинэн үлэҕэ ананан кэлэн баран билсибитим. Олох билбэт сирбэр Мииринэй улууһун Сүлдьүкээригэр сөмөлүөтүнэн көтөн кэлбиппэр, миигин чоруун уҥуохтаах, кэрэ сэбэрэлээх, сырдык сэлээппэлээх эдэр дьахтар көрсө киирбитэ. Омос көрдөхпүнэ, тоҥкуруун, кытаанах курдуга, толло санаабытым. Кини миигин дьиэтигэр илдьэ тахсыбыта. Онтум баара олус үтүө санаалаах, аламаҕай бэйэлээх хаһаайка буолбута. Дьиэҕэ оҕолоро, сиэннэрэ, кийиитэ үөрэ-көтө көрсүбүттэрэ. Кинилэр дьиэлэрэ мэлдьи ыалдьыттарынан толору буолааччы. Билэр да, билбэт да дьонноро кинилэргэ сылдьан ааһааччылар. Хайдах барытын ситэрэн-хоторон, астаан-үөллээн көрсөрүн олус сөҕөр этим. Саамай сөбүлүүр бүлүүдэтэ кытай пельменэ буолааччы. Баччааҥҥа диэри итинник минньигэс амтаннаах кытай пельменин боруобалыы иликпин. Кини миэхэ барытыгар кумирым этэ. Зинаида Михайловна уһулуччулаах методист, эдэрдэргэ уһуйааччы, бастыҥ салайааччы. Киниттэн туохха үөрэммиппин барытын үлэлээбит сирбэр үтүө холобурунан туһаммытым. Эдэр коллегаларбар завучпунаан Зинаида Михайловналыын хайдах курдук айымньылаахтык, саҥаттан садҥаны толкуйдаан үлэлиирбитин кэпсиирим.
Күн бүгүҥҥэ диэри бастакы салайааччыларбын – дириэктэрбын Михаил Трофимовиһы, уонна завучпун Зинаида Михайловнаны махталынан ахтабын. Итинник профессиональнай, хардарыта үлэни табыгастаахтык дьүөрэлээн оскуоланы салайар салалтаны билигин сэдэхтик көрөҕүн.
Зинаида Михайловна улахан кыыһа Лена. Елена Семеновналыын биир идэлээхпит. Олус кыраһыабай, барыны бары сатыыр. Кини саамай бастыҥ хаачыстыбата — дьоҥҥо үтүө сыһыана. Тугу эмэ көрдөстөххө өрүү көмөлөһөр, сүбэ-ама биэрэр. Ийэлээх кыыс бэйэ бэйэлэрин ситэрсэн биэрэр курдуктар. Санаан кэлэбин. Лена олус муодунайдык, бэйэтигэр барардык таҥнааччы. Кини «Бурда моден» сурунаалы сурутааччы. Саҥа нүөмэр кэллэҕинэ, сөбүлээбит моделын тута ол киэһэ тиктэн, сарсыныгар кэтэн барааччы. Самолет кэлэн түстэҕинэ, аэродромҥа сүүрэбит. Эдэр саас үөрүүтүнэн билэр-билбэт дьоммутун эҕэрдэлии көрсөбүт.
Мин дьылҕабар олус махтанабын, маннык үтүө дьону мин олохпор көрүһүннэрбитигэр. Дьоллоох буол, мин күндү учууталым, наставнигым, Зинаида Михайловна!
Мария Егоровна Емельянова, Саха Өрөспүүбүлүкэтин саллааттар уонна мотуруостар төрөппүттэрин уопсастыбаннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ:
— Зинаида Михайловнаны мин олох уруккаттан билсэбин. Кини дьиҥнээх саллааттар ийэлэрэ. Сүрдээх эрэллээх, эппиэтинэстээх, үлэһит, ирдэбиллээх уонна олус чуолкай киһи. Киэҥ аһаҕас, аһыныгас сүрэхтээх, ханнык баҕарар ыксаллаах түгэҥҥэ тута бастакынан кэлиэҕэ. Биһиги 2013 сылга диэри ханна да анаан төрөппүттэри көрсөр муннукпут, хоспут да, дьиэбит да суоҕа. Кыһалҕалаах, ыйытыылаах, көмөҕө наадыйар дьону уулуссаҕа эҥин көрсөн кэпсэтэрбит, ол гынан баран көмөлөһөрбүт. Онтон 2013 сыллаахха Орджоникидзе уулусса 10 дьиэтигэр Ыччат министиэристибэтэ түннүгэ да үөлэһэ да суох буоллар хос биэрбитэ. Зинаида Михайловна ону бэйэтин тус бырайыагынан сүрдээх чөкө ис киирбэх офиска кубулуппута. Этэргэ дылы дьэ киһилии саллааттар уонна мотуруостар төрөппүттэрин көрсөр кыахтаммыппыт. Өрөбүлэ, уоппуската суох үлэ саҕаламмыта. Өр кэмҥэ үлэлиирбэр миэхэ олус элбэх саллааттар докумуоннара мунньуллубута – суһал сулууспаҕа сылдьааччылар, хантарааҕынан барбыттар, байыаннай дьайыы кыттыылаахтара, СВОҕа уонна Чечня сэриитигэр олохторун толук уурбут саллааттар барахсаттар тустарынан. Зинаида Михайловна дьэ ити докумуоннары бэрийэн, биир биир сааһылаан, кичэллээхтик тутан, хомуйан 37 папканы оҥорон, Саха Өрөспүүбүлүкэтин национальнай архыыбыгар туттарбыппыт. Улахан сыралаах үлэни оҥордо.
Зинаида Михайловна биһиги хонтуорабыт дьиҥнээх хаһаайката. Ол иһин мин туохтан да тутуллубакка , ыгылыйбакка үлэбин киниэхэ хаалларан баран, бүтүн Арассыыйа устун байыаннай чаастарынан, кэнники кэмҥэ госпиталларынан, сэрии буола турар сирдэринэн уолаттарбытын көрсө айанныыбын. Кини Дьокуускайга хаалан көмө, сүбэ-ама ыла кэлбит дьону көрсөн, боппуруостарын быһааран ыытар. Пандемия иннигэр иннигэр хас күн аайы призывной пууҥҥа сылдьарбыт. Онно сулууспаҕа саҥа барар оҕолору көрсөн, хас биирдиилэрин кытта кэпсэтэн, сүбэлээн, алҕаан атаарарбыт. Социальнай бырайыагынан льготнай тарыыптаах «Ийэҕэр эрийэн кэпсэт» диэн сим-карталары түҥэтэрбит. Элбэхтик оскуола оҕолорун кытта көрсүбүппүт, дойдуга бэриниилээх буолуу туһунан элбэх беэсиэдэлэри ыыппыппыт. 2020 с. Улуу Кыайыы 75 сылыгар СӨ Саллааттар уонна мотуруостар төрөппүттэрин кэмитиэтин көҕүлээһининэн Ыччат министиэристибэтин уонна Кадетскай куорпуһу кытта холбоһуктаах Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр «Дойдуга бэриниилээх буолуу» сылынан биллэрилибитигэр «Геройдар биһиги ортобутугар» диэн өрөспүүбүлүкэҕэ өйтөн суруйуу куонкуруһун ыыппыппыт. Дьүүллүүр сүбэ иннигэр улахан уустук сорук турбута – бастыҥ үлэлэри талыы. Манна өр сыл ыстаастаах уонна уопуттаах педагог Зинаида Михайловна дьүүллүүр сүбэ чилиэнэ буолбута. Хас биирдии киһи көмөлөһүөхтэрэ диэн дириҥ итэҕэллээх, эрэллээх кэлэр. Пандемия кэмигэр Николаев диэн саллаакка Москва куоракка Бурденко аатынан госпитальга эмтэнэрин, элбэх хантарааҕынан барбыт саллааттар төлөбүрдэрин ылалларын ситиспиппит. Байыаннай инстанцияларга олус элбэх сайабылыанньа, көрдөһүү, быһаарсыы суруллан барбыта. Бу барыта нуучча тылын учуутала Зинаида Михайловна илиитин иһинэн ааспыта.
Зинаида Михайловна Саха Өрөспүүбүлүкэтин саллааттар ийэлэрин кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта, мээнэ киһи кыайбат биһиги ыарахан үлэбитигэр эрэллээх тыыл. Мин бэйэм киниттэн үтүө холобур ылабын, кининэн киэн туттабын. Баҕарабын чэбдик доруобуйаны, тапталлаах сиэннэриҥ, оҕолоруҥ, чугас дьонуҥ ортотугар уһун үтүө олоҕу! Эн эрэллээх доҕоргун, бойобуой табаарыскын, биир санаалааҕым буолаҕын.
Зинаида Михайловна Антипина – эйэҕэс эбээ, күн күбэй ийэ, үгүс элбэх оҕону үөрэппит үтүөкэннээх учуутал, сүрэҕин сылааһын саллаат уолаттарга анаабыт аанньал – саллааттар Ийэлэрэ, күн аайы олох салҕанар түбүгүттэн дьолу булан, тулалыыр дьонугар бэлэхтиир сырдык кэрэ киһи, барҕа махталбыт, тапталбыт Эйиэхэ ананнын!
Маргарита ИВАНОВА-АЙАРТЫЫНА