«Уол Дуолан бухатыыр» олоҥхо премьерата үрдүк таһымҥа буолла

Сунтаарга Сибиэрэп киинин үлэһиттэрэ М.З. Мартынов- Бөөдөс Уола «Уол Дуолан бухатыыр» олоҥхотун туруордулар. Бу киэҥ далааһыннаах үс сыллаах үлэни   С.А.Зверев-Кыыл Уола төрөөбүтэ 125 сылыгар анаатылар. Ону тэҥэ, улууска сүдү киһибитигэр анаммыт сылы бу туруоруунан үөрүүлээхтик  саҕалаатылар.

«Уол Дуолан бухатыыр» олоҥхону Сунтаар түһүлгэтигэр туруоруу туһунан өссө 2023 с. кэпсэтии барбыта. Икки сылтан ордук бэлэмнэммит үлэ силигэ ситэн, премьерата үрдүк таһымҥа ааста. Сунтаардар бастакынан көрөр чиэскэ тиксэн үөрүүбүт улахан. Туруоруу икки күн устата толору саала дьону муста. Көрөөччү хабыллар ытыс тыаһынан артыыстары уруйдаата-айхаллаата.

Олоҥхо буолла да уһун-киэҥ буолуо диэн дьон өйдөбүллээх. Кэлин бу санаа киэр кыйданна. Олоҥхону тыйаатыр сыанатыгар аныгы тыыннаан, дьоҥҥо тиийимтиэ оҥорон көрдөрөр буоллулар. Ол эрэн, олоҥхо тойуга уларыйбат тутуллаах, бу сүдү айымньы уратыта, солбуллубат баайа.

«Уол Дуолан бухатыыр» туруорууга олоҥхону суруйбут Митрофан Мартынов сиэнэ – ийэ олоҥхоһут Митрофан Семенов бэйэтинэн толордо. Ол иһин да буолуо, айымньы ураты ис тыыннааҕа хара маҥнайгыттан көрөөччүгэ тиийдэ.

Сибиэрэп киинин үлэһиттэрэ улахан үлэни көрсүбүттэрэ сыана оҥоһуутуттан, ис барааныттан көстөр. Көрөөччүнү ураты турукка киллэрэн аан дойду оҥоһуутун кэпсиир устууттан саҕалаан куйаарга көтүттүлэр. Бу маны барытын көрөөччү үөһэ тардыллыбыт экраҥҥа проектор ньыматынан көрө олордо. Онтон эмискэ куйаарга эргийэ олордохпутуна олоҥхоһут көһүннэ уонна олоҥхотун тардан кэбистэ. Биирдэ өйдөммүппүт абааһылары кытта охсуһа, Үрүҥ Үүйэл Куону кытта аллараа дойдуга сылдьар эбиппит. Бу курдук туруорууну биир тыынынан көрөҕүн. Манна орто дойду оҥоһуута, дьоно-сэргэтэ, аллараа дойду олохтоохторо, айыылар көстөллөр.

Уол Дуолан бухатыыры Сунтаар талааннаах ыччата, фольклору тарҕатааччы Айсен Федоров толордо. Кини эрэ бу оруолу кыайа-хото тутуохтааҕа эрдэттэн биллэр этэ. Онтон Үрүҥ Үүйэл Куону эмиэ талааннаах ыччаппыт, фольклорга уһуйааччы Александра Яковлева арыйда. Тус бэйэм олоҥхону көрө олорон компьютернай оонньууга оонньуу олорор курдук сананным. Уол Дуолан бухатыыры сирэйдэнэн талбыт абааһыбын кытта сыана үөһэтинэн-аллараатынан сүүрэ сылдьан охсустум.

 

Этиэҕи баҕарыллар, Уол Дуолан бухатыыры толорбут Айсен Федоров эт-хаан өттүнэн толору бэлэмнээҕэ, кыанара сөхтөрдө. Хас киилэлээх куйаҕы кэтэ сылдьара биллибэт. Ону тэҥэ батаһа улахана, ыйааһыннааҕа тута харахха быраҕыллар. Барыларын кыйдаан Үрэҥ Үүйэл Куону быыһаата. Хас биирдии охсуһуу, хабыр киирсии түгэнэ уотунан-күөһүнэн, тыаһынан-ууһунан арыалланар. Онон көрөөччү болҕомтотун өссө күүскэ тардар.

Олоҥхоҕо кыттыбыт дьоруойдар бары кэриэтэ элбэхтик кылыһахтарын арыйыыга үлэлээбиттэрэ көстөр. Ырыа-тойук, хамсаныыларын туһунан этэ да барыллыбат. Барыта астык, саха киһитин кутун сүрүн кылын таарыйар. Таҥастара-саптара, көстүүмнэрэ ураты тигиилээх.

Туруорааччы режиссер Антон Ботаков эдэр киһи олоҥхону ураты хараҕынан туруоран сунтаардар биһирэбиллэрин ылла. Кини үрдүкү сыанаттан олоҥхоҕо үлэлэспит дьонугар улахан махталын тириэртэ. Чуолаан тыас-уус өттүгэр үлэлэспит уолаттарга истиҥ санаатын тириэртэ.

Аны «Уол Дуолан бухатыыр» олоҥхо Дьокуускай куорат сыанатыгар турарын долгуйа күүтэбит.

Мира АФАНАСЬЕВА

Читайте дальше