Бүгүн, атырдьах ыйын 30 күнүгэр А.П.Павлов аатынан Сунтаардааҕы 1 №-дээх орто оскуола мунньахтыыр саалатыгар Сунтаар улууһун педагогтарын үгэс буолбут атырдьах ыйынааҕы сүбэ мунньахтара буолан ааста. Ол иннинэ Альбина Иванова салайааччылаах улуустааҕы үөрэх мусуойа туруорбут быыстапкатын сүбэ мунньах кыттааччылара сэргии-сэҥээрэ көрдүлэр.
Бастатан туран кыттааччылары улуус баһылыга Анатолий Григорьев, Ил Түмэн дьокутаата Андрей Николаев уонна СӨ үлэлээх буолууга уонна социальнай харыстабылга миниистирин солбуйааччы Афанасий Постников эҕэрдэлээтилэр.
Сүрүн дакылааты улуустааҕы үөрэх управлениетын начаалынньыга Альберт Иванов оҥордо. Онно кини ааспыт 2022-2023 сс. үөрэх дьылын ырытта уонна инники былааннары торумнаата.
Бастатан туран кини улууспут оҕо уһуйааннарын үлэтэ сөпкө аттарыллан туруоруллубутун ыйда. Ол түмүгэр кэккэ ситиһиилэр баар буолбуттар.
Оскулалар билиҥҥи сайдыылаах үйэҕэ сүрүн болҕомтону «Үөрэҕирии» национальнай бырайыак иһинэн үлэлиир «Цифровая образовательная среда» хайсхаҕа ууруох тустаахтарын туһунан ыйда. Манна анал кэбиниэттэр биһиги улууспутугар сылын аайы аһыллан, олус ситиһиилээхтик үлэлии тураллар.
Бу үөрэх дьылыттан дойдубут салалтатын көҕүлээһининэн 11-с кылаастарга История саҥа учебнига оҥоһуллан бэчээттэнэн таҕыста. Онон бу үөрэх дьылыттан выпускной кылаас саҥа учебнигынан үөрэниэҕэ диэн Альберт Ионович эттэ. Ити барыта ордук арҕаа дойдулар Арассыыйа историятын токурутан көрдөрүүлэриттэн, онтон көмүскэнэр сыалтан оҥоһуллубут. Билигин кинигэ Дьокуускай куоракка кэлбит. Бүгүн сарсын манна кэлиэхтээх эбит.
Быйылгы үөрэх дьылыттан улуус бары оскуолаларын үөрэнээччилэри анал формалаах буолуохтара. Ону тиктэрэргэ куоракка баар «Туйгун» тэрилтэни кэпсэппиттэр. Дьиҥэр маннык саанаа управлениеҕа эрдэ киирбит эбит. Ону баара пандемия мэһэйдээн олоххо бу саҥа киирэн эрэр эбит. Дьиҥэр бу үөрэх управлениетын социальнай бырайыагынан буолар. Тиктэрбит да сыаналара удамырын туһунан эттилэр. Төһө да сорохтор форма сыанатын үрдэтиэххэ диэн этии киллэрбиттэрин да иһин, сыаната оннунан хаалыа диэн Альберт Иванов эрэннэрдэ.
Бу сайын хас да үөрэх эбийиэктэригэр косметическэй өрөмүөн үлэтэ ыытыллыбыт. Онтон Кутана орто оскуолатыгар капитальнай өрөмүөн ыытыллан оҕолор саҥа үөрэх дьылыгар биллэ тупсубут, киэркэйбит оскуолаҕа үөрэниэхтэрэ, саҥа билиини ылыахтара. Инникитин аны оҕо уһуйааннарыгар капитальнай өрөмүөҥҥэ үп көрүллүөх курдук эбит. Билигин Сиэйэ оскуолатын ититэр ситимин уларытыыта барар.
Билигин улууспут үгүс оскуолалара оҕолору тиэйэр-таһар анал тиэхиньикэлээхтэр. Ол эрэн, манна биир кыһалҕа баар эбит. Ол ону ыытар бырааптаах «Д» категориялаах суоппардар тиийбэттэрэ буолар. Боппуруоһу быһаарар инниттэн үөрэх управлениета мантан инньэ суоппардары бэлэмнээн таһаарар Сунтаардааҕы технологическай колледжы кытта бииргэ үлэлэһиэҕэ.
Ааспыт үөрэх дьылын түмүгүнэн улуус үрдүнэн барыта 18 оҕо оскуоланы бүтэрбитин туоһулуур аттестаты ылбатах. Хос туттарбыттарын да үрдүнэн. Дьиҥэр, бу хайа да сыллааҕар мөлтөх көрдөрүү эбит. Манна эбии 9-с кылааһы бүтэрэр оҕолор эксээминнэри туттарыылара быстар мөлтөх буолбут. Оҕолор ордук математика уонна физика предметтэрин кыайбатахтар. Инньэ гынан кыһыл зонаҕа киирбиттэр. БКЭ предметтэригэр барытыгар кэриэтэ орто бааллара үрдээбитэ үчүгэй көрдөрүү буолар,»- диэн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.
Үөрэх управлениета билигин көрсөр биир улахан кыһалҕатынан каадыр тиийбэтэ буолар. Ол курдук бу күҥҥэ улуус үрдүнэн барыта 47 учуутал тиийбэт эбит. Олус элбэх сыыппара диэн сүбэ мунньахха этилиннэ. Үөскээбит балаһыанньаттан тахсар соҕотох суолунан билигин үлэлии сылдьар учууталларынан солбуйуу эрэ буолар. Маннык дьаһаныы үөрэх хаачыстыбатыгар охсорун билиннилэр.
Улууспутугар «Земскэй учуутал» бырагыраама үлэлии турар. Ол курдук биир учуутал Туойдаах оскуолатыгар кэлэн үлэлии сылдьар эбит. Быйыл Бүлүүчээҥҥэ биир учуутал кэлэн үлэлиэхтээх.
Альберт Иванов дакылаатын түмүгэр үлэлэригэр төһө да кэккэ ыарахаттар баалларын иһин, улуус оскуолаларын учууталлара, үөрэнээччилэрэ араас таһымнаах куоҥкурустарга, көрүүлэргэ, НПК-га ситиһиилээхтик кытталларын туһунан эттэ.
Үөрэх управлениетын начаалынньыгын солбуйааччы Владимир Уаров бу соторутааҕыта Дьокуускай куоракка буолан ааспыт өрөспүүбүлүкэтээҕи атырдьах ыйынааҕы сүбэ мунньахха 38 киһилээх улуус делегацията баран, кыттыытын туһунан иһитиннэриини оҥордо. Ону таһынан үөрэх хаачыстыбатын хайдах тупсарар туһунан бэйэлэрин санааларын Сунтаардааҕы гимназия дириэктэрэ Любовь Евсеева, «Кыталык» оҕо уһуйааныттан Валентина Петрова уонна Бүтүн Арассыыйатааҕы оҕо уонна ыччат хамсааһынын Сунтаар улууһунааҕы салаатын салайааччыта Мирослава Уарова эттилэр.
Гаврил АНДРЕЕВ.
Дмитрий ПЕТРОВ видеоҕа устуута.