Аҕа дойдуну көмүскээччи күнүн көрсө Сунтаар улууһун уолаттарыгар, эр дьонугар аналлаах саха төрүт оҕунан ытыыга биирдиилээн бастыыр иһин күрэхтэһии Дьаархан нэһилиэгэр олунньу 21 күнүгэр бэрт үрдүк тэрээһиннээхтик ыытылынна. Барыта 24 кыттааччы, ол иһигэр 6 уол оҕо кыттыыны ылла.
Улууспут 7 нэһилиэгиттэн — Устьеттан, Сунтаартан, Аллыҥаттан, Тойбохойтон, Куокунуттан, Бүлүүчээнтэн уонна олохтоох дьонтон дьаархаттар кыттыыны ыллылар. Куокуну нэһилиэгин аҕа баһылыга Леонид Михалев баһылык солбуйааччытынаан Александр Петровтуун дьоннорун көҕүлээн кэлэн кыттыбыттара олус хайҕаллаах, атын нэһилиэк баһылыктарыгар үтүө холобур буолла.
Күрэхтэһиибит үөрүүлээх аһыллыытыгар Сунтаар улууһун саха төрүт оҕунан ытыы федерациятын салайааччыта Артем Яковлев, Сунтаар улууһун саха төрүт оҕунан ытыыга тириэньэрэ Наталья Федорова, оскуолабыт дириэктэрэ, оҕунан ытыыны күүскэ өйүүр киһибит Николай Охлопков эҕэрдэ тылларын эттилэр. Саха Өрөспүүбүлүкэтин, Сунтаар улууһун өрөгөй ырыаларын дуораччы ылластыбыт.
Күрэхтэһиибит «Байанай бэлэҕэ» күрэх ирдэбилин толору тутуһан ыытылынна. Бастакынан эр дьон, аҕам саастаах эр дьон, уолаттар «куобах» көрүҥтэн саҕалаан «кус», «тииҥ» көрүҥнэрин ыттылар.
Тэрээһин ыытааччылара бэлиэтии көрөрбүтүнэн, ох саанан ытар спортсменнарбыт биллэ уопутурбуттар, таба ытыылара да лаппа элбээбит, туох да сыыһа-халты туттунуу суоҕун кэриэтэ. Онон күрэхтэһиибит бэрт судурхайдык биир тыынынан ааста диэххэ сөп. Олус эппиэттээх — ойоҕос судьуйаларынан нэһилиэкпит киэн туттар охчут кыргыттара Күндүлээнэ Маркова, Айыына Семенова уонна Айгыына Павлова олус чуолкайдык үлэлээтилэр.
Эр дьоҥҥо барыта 13 кыттааччыттан Бүлүүчээнтэн I миэстэни Лазарь Харитонов ылла. Кини 29 очукуолаах. II миэстэни Куокуну охчута Филипп Спиридонов 25 очукуоланан ылла. III миэстэҕэ Аллыҥаттан кэлбит Тимофей Большаков таҕыста, 24 очукуолаах.
Аҕам саастаах эр дьоҥҥо биэс кыттааччыттан: I миэстэ — Николай Семенов, Уустуйа, 45 очукуолаах, II м. — Аркадий Яковлев, Куокуну, 22 очукуолаах, III м. — Александр Гуляев, Бүлүүчээн 17 очукуолаах.
18 саастарыгар диэри уолаттарга 6 уол кыттыбытыттан: I м. — Кэскил Иванов, Дьаархан, 32 очукуоланна, II м. — Ганя Егоров, Устье, 16 очукуолаах, III м. — Коля Кырелов, Дьаархан, 10 очукуолаах.
Миэстэлэспит охчуттарбыт түөскэ кэтэр мэтээли сэргэ туоһу суруктарынан, сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар. Дьаархаҥҥа уруккуттан олохтообут ньымамынан — бөлөхтөрүгэр анаммыт бириистэрин бастакы миэстэлээхтэн саҕалаан бэйэлэрэ талан ыллылар. Ыалдьыттарбыт бу маннык ньыманы олус сэргээтилэр, биһирээтилэр.
Кыайыыга дьулуурун иһин анал бирииһи Владимир Николаев, Дьаархан тутта.
Ханнык баҕарар күрэхтэһии кэннэ, үгэс быһыытынан муҥутуур кыайыылааҕы быһаарсар ытыыларга барыта 19 кыттааччы суруйтаран кытынна. Сэрэбиэй көмөтүнэн ким хаһыс киирэн хаһыс олбоххо туран ытара быһаарылынна. «Куобахха» — 3, «Куска» — 2 уонна «Тииҥҥэ» — 1 оноҕос көрүллэр. Сыыһа ыппыт, биллэн турар, көрөөччүгэ кубулуйар. Ол курдук, бастакы түһүмэҕи 9 кыттааччы ааста, иккис түһүмэҕи 3 бэргэн ытааччы — Александр Гуляев, Николай Семенов уонна Тимофей Большаков аастылар уонна финальнай ытыыга киирдилэр.
Күрэхтэһии күүрээнэ үрдээн, тыҥааһыннаах түгэн үүннэ… Оноҕостор кыырайдылар, ол эрэн биир эрэ оноҕос сыалын тииҥи табан бэргэн хаһаайыныгар — Николай Семеновка кыайыы өрөгөйүн дохсун ытыс доҕуһуолун кытары бэлэхтээтэ. Кыайыылаах бу күрэхтэһии тэрийээччититтэн миигиттэн «Хантерхелп» электроманок тутта уонна муҥутуур кыайыылааҕы туоһулуур суругу кытары мэтээли түөһүгэр киэптии кэттэ.
Сунтаар улууһун эр дьоно Аҕа дойдуну көмүскээччи күнүн ити курдук бэрт сэргэхтик, туһалаахтык көрүстүбүт.
Түгэнинэн туһанан, күөн күрэс кыттааччыларын аатыттан күрэхтэһиибитин бастакынан өйөөбүт Сунтаар улууһун Аҕа баһылыгын социальнай уонна имиджевэй бэлиитикэтигэр солбуйааччытыгар Альберт Ивановка, Сунтаар улууһун успуордун салайааччытыгар Дьулус Егоровка, Сунтаар улууһун Ыччат бэлиитикэтин салайааччытыгар Трофим Ивановка, Сунтаар улууһун Аҕалар сүбэлэрин салайааччытыгар Борис Уларовка уонна оскуолабыт дириэктэригэр Николай Охлопковка барҕа махтал тылларын кытары үтүө доруобуйаны, таһаарыылаах үлэни баҕарабыт.
Павел КЫРЕЛОВ, күрэхтэһии, ыытааччыта, Дьаархан орто оскуолатын физическэй култуураҕа учуутала