Быйылгы XVIII төгүлүн буолар “Олоҥхо ыһыаҕа” Нерюнгри оройуонугар ыытыллар. Ол чэрчитиниэн XV төгүлүн эрэгийиэннэр икки ардыларынааҕы научнай-методическай кэмпириэнсийэ олунньу 5-7 күннэригэр Нерюнгри куоракка бэрт тэрээһиннээхтик ыытылынна.
Сунтаар улууһун култууратын уонна айылгытын салалтатын салайааччыта Саргылаана Омукова салайааччылаах 11 киһилээх дэлэгээссийэ фольклор исписэлиистэрэ, уһуйааччылар, толорооччулар бэйэ уопутун хаҥата, билэ-көрө кыттыыны ылан кэллибит.
Бастакы күн Иенгра сиригэр-уотугар төрүт олохтоох эбэҥки норуотун төрүт култууратыгар аналлаах тэрээһин, маастар-кылаастар ыытылыннылар. Бу манна табаны көлүйүү, төрүт ас, төрүт тыл, иис-уус, төрүт итэҕэл, эбэҥки култууратыгар дьахтар оруолун туһунан сырдаттылар, көрдөрдүлэр. Онтон киэһэ араас улуус уонна олохтоох омуктар түмсэн фольклор кэнсиэрэ тэрилиннэ. Иккис күн А.С.Пушкин аатынан култуура дыбарыаһыгар улахан сессияттан саҕаланна бу манна, Сунтаардар биир сүрүн сорукпут С.А.Зверев – Кыыл Уола 125 сылыгар аналлаах Алгыстаах Аар баҕаҕы туттарыы сиэрдээн-туомнаан ыытылынна. Бу баҕах “Олоҥхо ыһыаҕа” ыытыллар сириттэн ситимнэнэн тоҕус улууһу кэрийэн тустаах улууска тиксэн Сибиэрэпкэ аналлаах анал тэрээһиннэр ыытыллыахтара. Күн иккс аҥарыттан 1-кы №дээх орто оскуолаҕа 10 хайысханан арахсан НПК, 19 секциянан семинардар, маастар-кылаастар ыытылыннылар. Ону сэргэ, уран тарбахтаах маастардар быыстапкалара, атыы-кутуу ыытылынна. Киэһэҥҥи быраграммаҕа Нерюнгритааҕы куукула тыйаатырыгар “Иччитэх тыйаатыр иччитэ” испиктээх көрдөрдүлэр. Этнографическай кииҥҥэ саха балаҕаныгар олоҥхону тута хоһуйууга күрэс уонна “Хомуур олоҥхо” араас улуус түмсэн куолаан толоруу ыытылынна. Араас хайысхаларынан 75 научнай үлэһит эксперт быһыытынан үлэлээтэ. Уопсайа 16 улуустан 183 үлэ сайаапкаламмыт. Арассыыйа эрэгийиэннэриттэн Хакасияттан, Татарстантан, Санкт-Петребургтан, Москваттан, Бурятияттан, Иркутскайтан барыта 15 эксперт кыттыыны ылан үлэлээтэ. Кэлэр сайын “Олоҥхо ыһыаҕар” Сунтаардар иис-уус быыстапкатын тэрийсэргэ эппиэттээх буоллубут. Аны сайын кыттыыны ыларга бэлэмнэнэбит, кынаппытын куурдабыт көрсүөххэ диэри диэн туран Сунтаарбыт диэки айаммытын туттубут.
Александра ЯКОВЛЕВА,
норуот уус-уран айымньытын фольклорга исписэлииһэ