Сырдыгынан сыдьаайар, аар саарга сураҕырар, суугунуур Сунтаарбыт улууһун күнүгэр — “Напиши имя мое…”- “Мин ааппын суруйаар…” диэн кыраайы үөрэтээччи, архивист, учуутал, Сунтаардааҕы оҕо дьоҕурун сайыннарар киин иһинэн «Клио» кыраайы үөрэтээччилэр куруһуоктарын салайбыт, элбэх үөрэнээччини научнай-практическай конференцияларга, ааҕыыларга кытыннарбыт үрдүк таһымнаах педагог Аркадий Егорович Яковлев мемориальнай быыстапката тэрилиннэ.
Тэрийээччилэринэн Н. М. Родионова аатынан Сунтаардааҕы оҕо дьоҕурун сайыннарар киин, улуустааҕы кииннэммит бибилэтиэкэ, Сунтаар улууһун архыыба, Сунтаар улууһун уонна нэһилиэгин дьаһалтата, А.Е.Яковлев дьиэ кэргэнэ, Сунтаар улууһун кыраайы үөрэтээччилэрэ.
Быыстапкаҕа Аркадий Егорович олохтоспут Сунтаар улууһун күнүн туһунан, хайдах саҕаламмыт историятын кытта билсиһии, «Биһиги Аркадийбыт» диэн инсталляция, биллиилээх учуонайдар кини туһунан суруйууларын, кинигэ быыстапкатын сэргэ Аркадий Егорович дьиэтээҕи баай бибилэтиэкэтигэр баар улуустар, нэһилиэктэр кинигэлэрин хаартыскалара турдулар. Араас сылларга улуус хаһыатыгар тахсыбыт ыстатыйалара, суруйуулара, Национальнай бибилэтиэкэҕэ харалла сытар ыстатыйаларын уонна «Хаартыскалар кэпсииллэр» фотогалереяны моноблоктарга көрдөрүү мустубут дьону барытын долгутта.
Кыраайы үөрэтээччи үлэтин ис хоһоонун, тутулун көрдөрөр карточкалардаах, бэлиэтээһиннэрдээх илиинэн суруйбут, оҥорбут карталара научнай хабааннаахтар. Онтон Национальнай библиотека каталогар баар 58 ыстатыйата, улуус бибилэтиэкэтин үлэһиттэрэ, Аркадий Егоровичтыын өйдөһөн-өйөһөн үлэлээбит Лидия Валентиновна Чирикова, Елена Сергеевна Федорова оҥорбут ыстатыйалар дайджестара, күн сирин көрдөрбүт кинигэлэрэ — бу барыта кыраайы үөрэтээччи сүҥкэн үлэтэ буолаллар.
Дьокуускай куораттан ИГИИиПМНС СО РАН директора, историческай наука доктора Сардана Боякова, наука кандидаттара Пантелеймон Петров, Егор Николаев, Национальнай архыып үлэһиттэрэ Аркадий Егорович үлэтин суолтатын бэлиэтииллэригэр элбэхтик «аан бастаан Кини», «Кини баар буолан», «Кини булбута «, “Кини санаатынан оҥоруллубута” диэн тыллары туттубуттара элбэҕи этэр.
Мемориальнай быыстапка аргыстарын быһыытынан туруоруллубут оҕолорго, дьиэ кэргэттэргэ аналлаах былаһааккалар: “Сунтаар ытык сирдэринэн айан” экскурсия презентацията, билиилээх-көрүүлээх, өйү сытыылыыр, билиини тургутар биктэриинэлэрдээх интерактивнай былаһааккалар үлэлээтилэр. “Сунтар в ракурсе времени”, “Сунтар от века к веку”, “Улица, на которой я живу…” кинигэлэриттэн ылыллыбыт ыйытыктарга сөпкө хоруйдаан, тургутуктары тобулан Харысхал Аммосов, Саргылана Николаева, Нина Павлова, Наталья Дохунаева кыайыылаах үрдүк аатын ыллылар. Онтон «Кыраайы үөрэтэр үлэ салҕанар…» түһүмэххэ «Сунтаар биир дьиэтин историята – История одного дома в Сунтаре. Паспорт сакрального места» диэн билигин үөрэҕирии музейа буолан турар баай историялаах дьиэни Майя Иванова, педагог Надежда Потапова кэпсээтилэр.
Истиҥ көрсүһүүгэ Аркадий Егорович күн күбэй ийэтэ Екатерина Николаевна, быраата Максим, балта Юлия, бииргэ үлэлээбит, алтыспыт доҕотторо кыттыыны ыллылар. СӨ Ил Түмэнин дьокутааттара Андрей Николаев, Афанасий Постников, улуус дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Ульяна Попова, улуус баһылыгын солбуйааччы Борис Васильев, нэһилиэк баһылыктара болҕойон иһиттилэр, санааларын эттилэр.
“Баарбын барытын бар дьонум барҕарыытыгар аныыбын” диэн Алампа этиитин тумулук туттан талааннаах кыраайы үөрэтээччи, олоҕун барытын таптыыр Сунтаарын историятын чинчийиигэ, үөрэтиигэ анаабыт, биллибэт «үрүҥ бээтинэ» боппуруостарга эппиэттэри булан, дойдутун туһунан кэлимсэ билиини хаалларбыт Аркадий Егорович Яковлев мемориальнай быыстапкатын үлэтэ үтүө түмүктэрдээх буолла. Тэрийээччилэр уруккуну, билиҥҥини уонна кэлэр кэми ситимниир улахан үлэ салҕаныаҕа диэн эттилэр.
Айна ЯКОВЛЕВА