Билигин хороҕор муостааҕы иитиигэ саҥа сүүрээн наада. Маныаха улууска эрэ буолбакка өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр «Татыйыына» фирма көҕүлээһининэн киин сиртэн Дьокуускайтан ыҥырыылаах тыа хаһаайыстыбатын экспердэрэ кыттыылаах үөрэх тэрилиннэ. Ол курдук, «Агроэксперт-Якутия» агробизнеһы сайыннарыы научнай үлэһитэ, тыа хаһаайыстыбатын наукатын кандидата Михаил Миронов, куйаар ситимигэр тыа хаһаайыстыбатыгар бастакы хардыыларын оҥорон эрэр, бу эйгэҕэ балачча ситиһиилэммит блогер Махааса-Мэхээс, урбаанньыттары өйүүр «Мой бизнес» тэрилтэ Сунтаардааҕы филиалын салайааччыта Александра Иванова Сунтаар улууһун тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар үлэлиир дьоҥҥо бэйэлэрин көрүүлэрин, санааларын, уопуттарын кэпсээтилэр, билиһиннэрдилэр. Сатабыллаах, аныгы, ураты көрүүлээх тыа хаһаайыстыбатын экспердэрин элбэх дьон истэ кэллэ. Нина Герасимова «Татыйыына» фирма салайааччыта: «Төрөөбүт дойдубутун сайыннарыахтаахпыт диэн санаалаах тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныахтаахпыт. «Татыйыына» фирма маннык санааны ылынан билигин тыа хаһаайыстыбатыгар син балачча үрдүк көрдөрүүлэри ситистэ. Бэйэбит уопуппутун үллэстэр, кэпсиир үгэстээхпит. Билигин биһиги чааһынай дьоҥҥо элбэх үүт биэрэр (высокопродуктивнай) ынахтары көрдөрүүгэ биэрэн күүс-көмө, тирэх буолуохпутун баҕарабыт. Оччоҕо икки өттүттэн барыстаах үлэ тахсыа этэ».
Сунтаар улууһугар 100-тэн тахса тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар чааһынай дьон, 30-тан тахса тэриллииллээх хаһаайыстыба баар. Атын улуустары кытта тэҥнээн көрдөххө Сунтаарга тыа хаһаайыстыбата балачча сайдыбыт диэн ыҥырыылаах ыалдьыттар бэлиэтээн эттилэр. Михаил Миронов «Агроэксперт-Якутия» агробизнеһы сайыннарыы научнай үлэһитэ «Ил-Тосхолу» кытта үлэлээбитэ 3 сылыгар барда: «Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныан баҕарар киһи бастаан сөптөөх сыал-сорук туруорунуон наада. Бу хайысханы бизнес курдук көрүөхтээх. Оччоҕо таһаарыылаах үлэ тахсар» диэн ураты этиитин элбэх дьон сэҥээрэ иһиттэ. Блогер Масааха Мэхээс устууларын элбэх дьон сэҥээрэ көрөр. Тыа хаһаайыстыбатыгар бастакы хардыыларын оҥорор киһи диэтэххэ добуочча ситиһиилэрдээҕин кэпсээтэ. Ону тэҥэ улууска оҥорон таһаарар кэпэрэтииптэр элбэх буоланнар доруобай күрэстэһии баарын бэлиэтээтэ: «Мин бастаан тыа хаһаайыстыбатыгар бастакы хардыыларбын икки эрэ элбэх үүт биэрэр ынахтары иитииттэн саҕалаабытым. Билигин бу ынахтарым үүтүттэн күҥҥэ 12000 солк.оҥоробун. Ыйга 372000 солк.буолар» диэн көрсүһүүгэ кэлбит дьону соһутта.
«Татыйыыналар» тэрийбит үөрэхтэригэр нэһилиэк баһылыктара, аҕам саастаах, баай уопуттаах Сунтаарга биллэр тыа хаһаайыстыбатын оҥорон таһаарар кэпэрэтииптэрин үлэһиттэрэ, агрооскуолалар салайааччылара, пиэрмэрдэр, тыа хаһаайыстыбатын салаатын интэриэһиргиир ыччат дьон кэлбиттэр. Уһун-Күөлтэн «Благо» СХППК салайааччыта Римма Семенова көрсүһүүттэн санаатын маннык үллэстэр: «Тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар үрдүк көрдөрүүлэри хайдах ситиһиэххэ сөбүй диэҥҥэ үлэбитигэр олус туһалаах иһитиннэриилэри иһиттибит. Сүөһү тутар ыччат дьон көрсүһүүгэ кэлбитэ олус хайҕаллаах. Ол аата, улууска тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныан баҕалаах дьон саастара эдэримсийбитэ үөрдэр».
Көрсүһүүгэ кэлбит дьон утаппыттыы бэйэлэригэр элбэҕи, саҥаны-сонуну иҥэриннилэр, харахтара уоттанан, сырдаан тарҕастылар. Балысханнык сайдыы барбытынан тыа хаһаайыстыбатын салаатыгар саҥа көрүү, сыһыан наада. Биллэн турар, маннык ыҥырыылаах дьон кыттыылаах үөрэхтэр, көрсүһүүлэр саҥа сүүрээни киллэриигэ улахан суолталаахтар.
Мира АФАНАСЬЕВА
