Халандаарга көстөрүнэн, алтынны 29 күнэ хомсомуол төрүттэммит күнэ. Ол аата быйыл 106 сылын туолла. Истэр былаһын тухары бу күнү ханна даҕаны анаан бэлиэтээбэтилэр, арай аҕыйах «тыыннаах» хаалбыт хомсомуоллар, хомуньуустар тобохторо бассаап нөҥүө эҕэрдэлэстилэр.
Ол эрээри доҕоттоор, хомсомуол олорон ааспыт олоҕо, айбыт-туппут дьыалата, хас биирдиибит кыттыспыт кыһалҕабыт этэ эбээт! Ону хайдах даҕаны умнар, ахсарбат-аахайбат буоларбыт сатаммат.
Билиҥҥи ыччат салайааччыта Трофим Иванов уонна улуус бэтэрээннэрин сэбиэтин бас киһитэ Афанасий Васильев тэрийиилэринэн, колледж устудьуоннара, урукку сыллардааҕы ыччат сойууһун салайааччыта – сэкирэтээрэ Савва Саввинов, активтара Альбина Прокопьева, Владимир Афанасьев уонна үлэ, баартыйа бэтэрээннэрэ Мария Прокопьева, Владимир Петров кыттыылаах тэрээһин гражданскай сэрии кэмигэр бандьыыттар тоһуурдарыгар сырдык тыыннара быстыбыт миэстэтигэр туруоруллубут пааматынньыкка ыытылынна. Миитиҥҥэ эдэрдэргэ анаан кэс тылбын олохтоох хомуньуустар ааттарыттан эттим.
Хомсомуол күнүн бэлиэтээн эҕэрдэ тылларын Трофим Иванов, Афанасий Васильев, Савва Саввинов, Владимир Афанасьев, үлэ, хомсомуол бэтэрээннэрэ Альбина, Мария Прокопьевалар бэйэлэрин санааларын эттилэр, түмүгэр пааматынньыкка сибэкки уурдубут.
Киэһэ өттүгэр «Татыйыына» кафетыгар урукку хомсомуол лиидэрэ, оройуон хаһыатыгар түөрт уонтан тахса сыл кэрэспэдьиэнинэн, эрэдээктэри солбуйааччынан сыралаахтык үлэлээбит күндү күтүөппүт, Кэбээйи Чагдатын ыччата Иван Винокуров-Чагдинскай олоҕун, үлэтин, алтыспыт доҕотторун туһунан суруйбут кинигэтин сүрэхтээтибит.
Кинигэ 10 түһүмэхтик турар, олоҕу-дьаһаҕы киэҥник сырдатар хаачыстыбалаах оҥоһуулаах халыҥ, иитэр-өйдөтөр ис хоһоонноох, ааспыты ахтар, инникини кэрэһэлиир дириҥ суолталаах, ааҕааччы киэҥ араҥатыгар аналлаах сэргэх айымньы буолбут.
Ааптар балачча сааһырдар өссө да суруйар, айар-тутар туруктаах. Уйбааҥҥа ситиһиилэри, чөл туругу, дьиэ кэргэнигэр или-эйэни баҕардыбыт. Доҕотторгор салгыы даҕаны истиҥ сыһыаннаах буол диэн алҕаатыбыт.
Өр буолан баран көрсүспүччэ итии чэйи иһэ-иһэ көхтөөх субуотунньуктары, уонча хонуктаах уһун-синньигэс командировкалары, араас былааннаах айаннары ахтан-санаан быарбыт быстыар диэри күлэн-үөрэн сэргэхсийдибит. Саабабыт ырыатын салгыбакка истэн дуоһуйдубут. Тохтобулга урукку көхпүтүн күөдьүтэн үҥкүүлээн битийэн, көрдөөх оонньууларга кыттыһан сүүрдүбүт-көттүбүт, сүргэбит көтөҕүлүннэ.
Хомсомуол эдэр дьону патриоттуу тыыҥҥа иитиигэ, бэрээдэктээх, эппиэтинэстээх буолууну ирдиир, тэрийэр, түмэр, көҕүлүүр күүс буоларын олох көрдөрбүтэ. Күннээҕи олоххо, уопсастыбаҕа хомсомуол курдук тэрээһин баар буолуохтаах.
Биһиги кэммитигэр хомсомуоллаах ыччат олох, үлэ инники күөнүгэр сылдьара, Саха сиригэр көмүс, таас чох, алмаас хостооһуна, Бүлүү гидростанциятын, Байкал-Амур тимир суолун тутуулара, тыа хаһаайыстыбатыгар үүт ыамын үрдэтии, ньирэйи сүтүгэ суох тыыннаах иитии, кыһыннары төлөһүтүү, ыччаттар, «Эр дьон эрчимнээх илиилэрин фермаларга», «Оскоула-производство-үрдүк үөрэх» диэн ыччат тэрилтэтин ыҥырыылара барыта бааллара.
«Эдэр ыччаттар, норуот улууукан
Эрэлин толоруоҕуҥ.
Күлүк түспэтэх күннүү чаҕылхай
Олоҕун оҥорсуоҕуҥ» диэн ыччат таптаан ыллыыр «Доҕордоһуу» ырыатыгар С.Тимофеев суруйбута.
Ити ыҥырыылар үлэни биллэрдик көҕүлээбитттэрэ, үрдүккэ көтүппүттэрэ. Ити дьыала тыыннаах туоһутунан Арассыыйа Үлэҕэ Дьоруойа Владимир Африканович Михайлов буолар. Кини курдук икки төгүллээн Кириэмилгэ ыҥырыллан дойдубут бэрэсидьиэнэ Владимир Путин илиититтэн улахан наҕараадалары туппут ким баарый? Кинини, боростуой тыа уолун, хомсомуол ииппитэ. Ону мин кинини өссө ийэтигэр көмөлөһөн ньирэй аһатар, ынах этэрэр уончалаах уол эрдэҕиттэн билэр, үтүө-мөкү сылларга үлэтин көҕүлээбит, тэриспит киһи быһыытынан чулуу үлэһитин бигэргэтэбин.
Көрсүһүүгэ кимнээх кыттыстылар, тэрийдилэр диэтэххэ, сүрүн тэрийээччилэр хомсомуол лиидэрдэрэ Альбина Прокопьева, Зинаида Иванова тэрийэр, дьаһайар дьоҕурлдарын илдьэ сылдьалларын көрдөрдүлэр. Хомсомуол райкомун иккис сэкирэтээрдэрэ Савва Саввинов, Марианна Попова, Виктор Шадринов, Анатолий Новиков, аппараат үлэһиттэрэ Любовь Семенова, Вячеслав Данилов, Иван Чагдинскай (Винокуров), Владимир Афанасьев, Тоня Лазарева (Уарова), активистар Антонина Кириллина, Роза Сидорова, Маша Семенова, Ангелина Антонова, Света Чалбанова, Александр Ноговицын, Надя Евсеева бары киһи сэргии көрөр, билигин даҕаны толуу-мааны көрүҥнэрин, тупсаҕай таһааларын ыһыктыбакка сылдьаллара киһини үөрдэр.
Кэлэр кэмнэргэ хомсомуол күнүн киэҥник, эрдэттэн былааннаан, хомсомуол туһунан ырыа-хоһоон күрэстэрин тэрийэн, ыччакка урукку күүрээннээх үлэни, сынньалаҥы тэрийиини кэпсээн, киэҥ араҥаны мунньан тэрийэр киһи үчүгэй буолуо этэ диэн барыбыт баҕа санаатын тириэрдэбин. Уруккуну барытын умна сатааһын, историяны токурутуу омнуолаах буолар.
«Уруккута суох саҥа олох суох» диир сөптөөх.
Владимир ПЕТРОВ, хомсомуол, баартыйа, үлэ бэтэрээнэ, «Эр дьон эрчимнээх илиитин фермаларга» диэн Кутана уолаттарын 1957 с. ыҥырыыларын бастакынан өйөөччүтэ, Сунтаар улууһун, Сунтаар, Бордоҥ нэһилиэктэрин Бочуоттаах олохтооҕо