Ааһан эрэр сыл дойдубутугар Дьиэ кэргэн, өрөспүүбүлүкэбитигэр Оҕо саас, улууспутугар Аҕам саастаахтарга ытыктабыл сыла биллэриллэн, эргиччи дьиэ кэргэни ситимниир сыл буолла диэтэхпинэ сыыспатым буолуо. Ити барыта дьиэ кэргэн сыаннаһа үрдүүрүгэр, демография тупсарыгар, оҕо-аймахха уонна ытык кырдьаҕастарбытыгар болҕомтону өссө күүһүрдэргэ туһаайылынна буолуо.
Дьиэ кэргэн бигэ туруктаах буолара аҕа уонна ийэ сыһыаныттан, кэскиллээҕи ыраҥалаан көрүүлэриттэн олус тутулуктаах. Икки киһи тапталыгар сылаас, сырдык, көмүс ньээкэ уйа тутуллар. Бүгүҥҥү ыалдьыт – биэс оҕо күн күбэй ийэтэ, тапталлаах кэргэн, айар эйгэ абылаҥар ылларбыт, талба талааннаах, ураты дьоҕурдаах Анастасия Тен буолар. Кинини үгүс дьон блогер быһыытынан билэр буолуохтаах. Анастасия Сунтаардааҕы хааһынаҕа (казначейство) исписэлииһинэн үлэлиир, билигин кэтэһиилээх кырачаан кыыстарын көрөн дьиэҕэ олорор.
– Анастасия, үтүө күнүнэн! «Киһи өйө-санаата муҥур уһуга биллибэт, куйаарга кытта тиийэр» диэн этиини эйиэхэ сөп түбэһиннэрэ көрөбүн. Ол курдук, эн көмүс ньээкэ уйаҕын баай ис хоһоонноох, ураты көрүүгүнэн, олус кэрэтик симиигин, дьиэ кэргэҥҥэр таҥас арааһын тигэҕин, ас амтаннааҕын астыыгын. Бу туһунан ааҕааччыларбытыгар сэһэргэһии түһүөҥ дуо?
– 2012 с. куйаар ситимигэр бэйэм тус блокпун арыйбытым. Манна бэйэм илиибинэн оҥорбут оҥоһуктарбын, тикпит тильда куукулаларбын таһааран дьон болҕомтотун тардыбытым. Ол кэннэ, кыралаан дьиэбин симээн таһаарарбын эмиэ олус интэриэһиргиир буолбуттара. Дьоҥҥо туһалаах эбит диэн санааттан, баччаҕа диэри страницабын сайыннара турабын. Итини тэҥэ араас маастар-кылаастары уонна оҕолорум тустарынан сырдатабын. Дьиэ киэргэтэрбин, ордук илиибинэн айан-тутан таһаарарбын сөбүлүүбүн. Төһөнөн солото суох сылдьарбынан, тигэрбинэн, уһанарбынан дьоллонор курдукпун.
Сыл ахсын Саҥа дьылы уратытык көрсөөрү идея көрдүүбүн, өйбөр элбэҕи оҥорон көрөбүн. Сэтинньи ыйтан саҕалаан бэлэмнэнэбин, сыл аайы дьүһүнүн уларытан, сонуннук киэргэтэн көрсөрбүтүн сөбүлүүбүт. Дьонум эмиэ оннукка үөрэммит буолан, быйыл хайдах киэргэтэбит диэн ыйыталлар. Этэн аһарбытым курдук, куукула тигэрбин хобби оҥостон, сыл аайы саҥа дьыл бэлиэтинэн араас куукулалары тигэн дьоҥҥо бэлэхтиибин, атыылыыбын. Биир үксүн бу дьарыгым саҥа сыл кэлэр үгэнигэр киирэр курдук. Маны таһынан биир үтүө үгэстээхпин. Ол курдук, оҕолорбор маскараат арааһын тигэбин. Тикпит маскарааттарбар анал, туспа ыскааптанарым буолуо диэн наар күлэбин.
– Кырдьыга да, туппутуҥ эрэ тупсар, сатанар курдук. Иэйии хайдах кэлэрий? Ардыгар сылайан ылар түгэннэр бааллар дуо?
– Иэйии куруук баар курдук. Ол эрэн, биирдэ эмит уостар түгэнигэр уопут атастаһар курдук, атын дьон тугу оҥорорун, сатыырын көрөн иэйиим киирэр. Син биир сатаныа диэн санааҕа салайтаран, ыллым да оҥорон киирэн барабын. Киһи-киһи курдук сылайабын бөҕө буо… Ол да буоллар, бүтэрэн түмүккэ кэлээри, хайаан да тиһэҕэр тиийиэхтээхпин диэн бэйэм турукпун сааһылаан биэрэбин. Саамай сүрүнэ, ийэбэр махтанабын. Кини миигин кырабыттан интерьер сурунаалларга угуйбута. Соҕуруу дьиэлэрин маннык оҥостон олороллор эбит диэн испэр хатанан хаалбыт. Этэргэ дылы, харах атыннык көрөр буолбут. Хас сырыы аайы дизайнын уларыппыт хосторбун ырытан көрөбүн, сыыһаларбын көннөрөбүн, сылтан сыл уопут оҥостон, онно тирэҕирэн биир ситимҥэ кэлэбин.
– Оҥорбут оҥоһуктаргын, тикпит таҥастаргын барытын ханна уураҕыный, хайдах харайаҕыный?
– Дууһабын ууран, илиим сылааһынан тикпит, оҥорбут малларбын хас биирдиилэрин кичэллээхтик харайар курдук, олох туспа хостонуохпун баҕарабын. Арыт үчүгэй эрэ туруктаах, кыччаабыт таҥастары дьоммор биэрэбин. Арай, оҕолорбор анаан тикпит маскарааттарбын уура сылдьан көрөргө, саныырга үчүгэй диэн кимиэхэ да биэрбэппин.
– Дьиэ кэргэн алаһа уйата ыал ийэтиттэн, аҕатыттан олус тутулуктаах. Маныаха, эһиги дьиэ кэргэн оҕо иитиитигэр хайдах сыһыаннаһаҕытый? Дьиэ кэргэҥҥитигэр туох үгэс баарый?– Дьиэ кэргэнинэн айылҕаҕа сылдьарбытын сөбүлүүбүт. Ийэ, аҕа буоларбыт быһыытынан оҕолорбутун үчүгэйгэ эрэ сыһыара сатыыбыт, бэйэбит холобур буолабыт, үтүө, үлэһит, мааны дьон буолан улааттыннар диэн иитэбит. Аҕабыт уолаттарын булка, айылҕаҕа, үлэҕэ сыһыарар. Уолаттар кыраларыттан үлэни өрө тутан, икки эбээлэригэр сылдьан үлэлээн, көмө дьон буолаллар. Ырааһы, бэрээдэги ирдиибит.
Маны сэргэ, оҕолор интэриэстэринэн төрөөбүт күннэрин туох эрэ тиэмэлээн бэлиэтиир үгэстээхпит. Ити барыта нэдиэлэ инниттэн толкуйданар, илиинэн оҥоһуллан тахсыахтаах диэн эрдэ былааннаан сүүрэбит-көтөбүт. Онтон оҕолорум олус үөрэллэр. Билигин улахан уолаттар улаатан соччо наадыйбаттар, кыраларбытыгар эрэ түбүгүрэбит. Оттон уонна саха ыала буоларбыт быһыытынан ыһыахпытын олох көтүппэккэ, сыл аайы саҥа сахалыы таҥас тиктэн ыһыахтыыбыт. Эмиэ эрдэттэн дьаһанан, симэҕэ хайдах буолуохтааҕын быһааран, тигэн саҕалыыбын. Бастаан оҕолорбор, онтон бэйэбэр диэн буолар. Быйыл кыыстаммычча 3 ыйдаах кыыспар бэйэм таҥаспар ханыылыы кыһыл өҥнөөх халадаайы уонна кэһиэччиги тикпитим.
– Бу курдук, өрүү үөрэ-көтө, сэргэх сылдьарга, сайаҕас, элэккэй майгылаах буоларга атын ийэлэргэ, эдэр хаһаайкаларга тугу сүбэлиэҥ этэй?
– Таах сытыахтааҕар тугу эмэ оҥорон, кинигэ ааҕан, айылҕалыын алтыһан, салгын сиэн кэлиэххэ сөп. Дьиҥэр, киһи гына сатыыра ылыстаҕына элбэх, дьыбаантан туруохха уонна баҕа санааны уһугуннарыахха эрэ наада. Этэргэ дылы «скучно бывает только скучным людям». Туохтан да толлубатыннар, кыаллыбат диэн суох, дьахтар да киһи барытын-бары сатыыр, элбэххэ үөрэниҥ. Сөбүлүүр дьыалаҕытыгар хайаан да бириэмэ булуоххут, кыайыаххыт.
– Дьэ, кырдьык оннук. Олоҕун үтүө өрүтүн өйдөөн көрөр, сөбүлүүр дьарыктаах, аттыгар таптыыр дьонноох киһи, чахчы, бэйэтин дьоллооҕунан ааҕынар.
Елизавета ТИТОВА