Билигин үгүс устудьуон үөрэҕи, үлэни уонна сынньалаҥы тэҥҥэ дьүөрэлии туталларын истэбит. Устудьуоннарга маннык кыаҕы үөрэнэр кыһалара биэрэр. Биир дойдулаахпыт Сиэйэ нэһилиэгиттэн сылдьар Кристиан Гуляев Владивостоктааҕы морской колледж 3-с кууруһун устудьуона. Кини үөрэҕин кэмигэр Атлантическай акыйааны уҥуордаан араас элбэх дойдуну көрөн уһун айантан кэлбитин истэн кэпсэтэргэ сананныбыт.
— Кристиан, үтүө күнүнэн! Дойдугар сынньалаҥҥа кэлэ сылдьар эбиккин. Эн үөрэнэр кэмҥэр уһун айаҥҥа сылдьыбыккын истибитим. Араас дойдулары көрбүккүн. Биһиги түһээн да тиийэ сылдьыбат сирдэрбитигэр тиийэ сырыттыҥ. Ааҕааччыларбытыгар кылгастык кэпсиэҥ дуо айаныҥ туһунан…?
— Мин Сиэйэ орто оскуолатын 2023 сыллаахха бүтэрэн баран Владивостоктааҕы морской колледжка үөрэххэ киирбитим. Оскуоланы бүтэрэрбэр эмискэ мин ис санаам муораҕа талаһарын өйдөөбүтүм. Ол иһин, инники идэбин муораны кытта сибээстиир санааттан, хараабыл үлэһиттэрин идэтигэр бэлэмниир үөрэххэ баҕам хоту киирбитим. Биһиги үөрэхпит кыһата устудьуоннары араас хараабылларга быраактыкаҕа ыытар үгэстээх. Үөрэхтэригэр үчүгэй устудьуоннары үгүстэрин улахан хараабылларга, тас дойдуларынан устарга ыыталлар. Этиэххэ баҕарыллар, бу быраактыкабыт төлөнөр, устудьуоннар хамнас аахсан ылабыт. Мин үөрэҕим кыһатыгар соҕотох саха буолабын. Үөрэхпэр үчүгэйбин. Ол иһин үөрэхпититтэн икки буоламмыт Греция флотугар киирэр Commander K Bulk carrier диэн таһаҕас таһар улахан хараабылга үлэһитинэн анаммыппыт. Хантыраак баттаһан баран, бастаан Турция Анкара куоратыттан саҕалаан Греция, Доминикана республиката, Панама, Венесуэла, Коста-Рика, Бразилия, Португалия, Арассыыйаҕа Санкт-Петербург куоратынан устубуппут. Хараабылбыт уһуна — 180 м, кэтитэ — 28 м. Экипажка 24 үлэһит баар, хапытааммыт нуучча киһитэ. Хараабылбытыгар араас омук дьоно үлэлииллэр. Үгүстүк омук тылынан, профессиональнай терминнэри туттан кэпсэтэбит. Мин омук тылынан холкутук кэпсэтэбин, быһаарсабын, өйдүүбүн. Палубный кадет, ол аата офицерга бэлэмнэнэр диэн дуоһунаска сырыттым. Биир доҕорум механиктаабыта.
— Кырдьык, элбэх сири кэрийбит эбиккин. Ордук ханнык дойдуну сөбүлээтиҥ? Уопсайа төһө өр уһуннуҥ?
— Акыйаанынан устан баран уу сүдү күүстээҕэр итэҕэйдим. Биир пуортан биир пуорка диэри икки нэдиэлэ устата устааччыбыт. Онтон пуорка бэйэтигэр ортото 4 күн буолааччыбыт. Уопсайа 7 ый устубуппут. Морской пуорт тас өттүгэр тахса сылдьарбытын көҥүллээччилэр. Ордук саамай сөбүлээбит дойдум Португалия этэ. Тыынар салгына чэбдигэ, дьоно-сэргэтэ олус эйэҕэстэр, үөрүнньэҥнэр. Киһи кута-сүрэ тохтуур дойдута этэ.
— Маннык киэҥ ыырдаах, сырыылардаах айан кэнниттэн эдэр киһи тус санааҥ, көрүүҥ уларыйбыта буолуо…
— Сөпкө этэҕин, тус бэйэм саныыр санаам, толкуйум уларыйда. Олоҕу көрүүм кэҥээтэ. Аан дойду олус киэҥ эбит, араас култууралаах, санаалаах, тыллаах дьон олорорун илэ харахпынан көрдүм, итэҕэйдим. Тус бэйэм бу айан кэнниттэн дуоһуйууну, элбэх үөрүүнү, олоҕум биир умнуллубат кэрэ-бэлиэ кэминэн буолла. Муора угуйар күүһэ туохха да тэҥнэммэт күүстээх. Биирдэ маннык айаҥҥа сырыттыҥ да өссө күүскэ талаһар буолар эбиккин. Акыйаан уһуга көстүбэт, киэҥ нэлэмэн да буолар эбит. Акыйаанынан устарым тухары улахан штормҥа түбэспэтибит. Арай акулалар, дельфиннэр хараабылбыт аттыгар уста сылдьааччылар.
— Кристиан, баҕа санааларыҥ өссө да туолан истиннэр. Саха дьоно мындыр толкуйдаах буолабыт. Онон эн эмиэ олоххо көрүүлэрин кэҥээн, сайдан иһэргэр баҕарабыт.
Мира АФАНАСЬЕВА
