Бу күннэргэ Дьокуускай куоракка үгэскэ кубулуйбут үөрэҕирии эйгэтин атырдьах ыйынааҕы сүбэ мунньахтара буола турар. Манна Сунтаардааҕы үөрэх управлениетын салайааччыта Альберт Иванов, солбуйааччы Борис Васильев, методист Татьяна Жиркова, кадр отделыын салайааччыта Елена Егорова уонна оскуола дириэктэрдэрэ, завучтара, эбии үөрэхтээһин педагогтара, иитэр отдел үлэһиттэрэ уопсайа 20-тэн тахса педагог кытта сылдьар.
Мунньах туһунан методист Татьяна Трофимовна Жиркова маннык билиһиннэрдэ:
— Атырдьах ыйынааҕы өрөспүүбүлүкэтээҕи педагогтар мунньахтара быйыл «Воспитание личности в едином образовательном пространстве» диэн тиэмэнэн ыытылла турар. Манна сүрүннээн иитии уонна үөрэтии боппуруостарын дьүөрэлии тутан ол тула кэпсэтиһии, инники соруктары торумнааһын барар.
Ил Дархан Айсен Николаев дакылаатыгар истиҥ эҕэрдэтин этэн туран сүрүн ханнык хайысхаларга үлэ барыахтааҕын туһунан бэйэтин көрүүлэрин, санааларын эттэ. Кэккэ ситиһиилэрдээх педагогтарга наҕараадалары туттарда. Санатан ааһар буоллахха, «Развитие единой системы образования РС (Я) до 2030 года” диэн Ил Дархан ыйааҕа тахсыбыта, бу ыйаах быһыытынан салгыы туох үлэ барыахтааҕын туһунан кэпсээтилэр.
Маны таһынан, оҕону дойдуга бэриниилээх буолууга иитии туһунан Ил Түмэн мунньаҕын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Александр Жирков бэйэтин көрүүтүн эттэ. Саха норуотун үлэҕэ, култуураҕа араас үгэстэригэр оҕолору кыра эрдэхтэриттэн билиһиннэрэн, уһуйан такайан таһаарыы. Төрөөбүт дойдутуттан, дьиэтиттэн, айылҕатыттан тэйбэккэ ону тупсарарга, байытарга, сайыннарарга, онно толкуйун уурар личноһы иитэн таһаарыахтаахпыт диэн бэлиэтээтэ.
Үөрэххэ уонна наукаҕа миниистир Нюргуна Соколова ааспыт сыллааҕы үлэ түмүктэрин уонна кэлэр сылларга туруоруллар сыалы-соругу ситиһэргэ хайдах үлэлэр барыахтаахтарын туһунан дьэҥкэтик кэпсээтэ. Ону тэҥэ бу тэрээһиҥҥэ байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, Арассыыйа дьоруойа Игорь Юргин кытынна. Кини кэлэр көлүөнэҕэ патриотическай иитии суолтатын туһунан санааларын үллэһиннэ.
Биир сүрүн болҕомто сайыҥҥы оҕо сынньалаҥыгар ууруллар. Ол курдук, сайыҥҥы оҕо сынньалаҥын уопутун тарҕатар «Мое лето -2024» бэстибээлэ ыытылынна. Бу манна биһиги улууспут ситиһиилээхтик кытынна.
Биири тоһоҕолоон этиэххэ наада, быйылгыттан үлэ уруога «Труд» уонна «Основы безопасности и защиты Родины» үөрэх предметтэрэ киирэллэр. Манан сиэттэрэн бу предметтэри биэрэр учууталларга билиилэрин хаҥатар сыаллаах куурустар, төгүрүк остуоллар, сүбэ мунньахтар буоллулар.
Салгыы Сунтаардааҕы оҕо дьоҕурун сайыннарар киин дириэктэрэ Ангелина Антонова санаатын үллэстэр:
— Сунтаардааҕы Н.М. Родионова оҕо дьоҕурун сайыннарар киин педагогтарын хамаандата атырдьах ыйынааҕы сүбэ мунньахха 4 буолан кэлэн кыттыыны ыла сылдьабыт. «Саха отдых-2024” бэстибээл-күрэххэ уонна эбии үөрэхтээһин сүбэ, ырытыы стратегическай былаһааккаларыгар сырыттыбыт. Биһиги «Познавательный маршрут» диэн номинацияҕа сайыҥҥы лааҕырдар күрэстэригэр «Сунтаар ытык сирдэринэн айан» диэн ааттаах экспедициябыт туһунан кэпсиир быыстапканы туруоран презентациялаатыбыт уонна кыайыылаах үрдүк аатын ыллыбыт. Маны сэргэ биһиги улууспутуттан «Ситис» уонна Сунтаардааҕы 1-кы №-дээх оскуола лааҕырдара кыайыылаах үрдүк аатын ыллылар. Онтон атырдьах ыйын 21 күнүгэр лааҕырдар отчуоттара Доҕордоһуу болуоссатыгар буолла. Тэрээһин ыытыллыбыт пуормата сонун, саҥалыы тыыннаах. Кыттааччылар ол иһигэр оҕолор элбэхтэрэ киһи хараҕар быраҕыллар. Улахан видеоэкраннаах сценаҕа бу номинация хас биирдии кыттааччытыгар 7 мүнүүтэ биэрбиттэрэ. Педагог Егор Мурзабаев ырыатын сэргээн, Аллараа Бэстээхтэн кэлэ сылдьар оҕолор хамаандалара киирэн баҕа санааларынан үҥкүүлээбиттэрэ. Көрөөччүлэр сэргээбит дохсун ытыс тыастара сүргэбитин көтөхтө.
Өрөспүүбүлүкэбит араас муннуктарыгар элбэх, араас хайысхалаах үлэни сайыҥҥы сынньалаҥҥа тэрийэллэр эбит. Ону тэҥэ оҕо сынньалаҥын тэрийии саҥа концепциятын ырытар стратегическай сиэссийэҕэ кытынныбыт. Быыстапкаҕа сылдьыбыт араас улуустан сылдьар кэллиэгэлэрбит, экспертар сыанабыллара, ырытыылара, сүбэлэрэ инники үлэбитигэр туһалаах буолуо.
Үөрэх эйгэтин быйылгы сүбэ-мунньаҕын пленарнай чааһыгар Сунтаардааҕы үөрэҕирии управлениетын методиһа Татьяна Жиркова өр сыллаах таһаарыылаах үлэтэ сыаналанан «Гражданскай килбиэн» бэлиэнэн наҕараадаламмытын Ил Дархан Айсен Николаев илиититтэн ылбыта өссө үрдүк суолталанна. Ытыктабыллаах Татьяна Трофимовнаны биир дойдулаахтарыҥ итиитик-истиҥник эҕэрдэлииллэр.
Алена ИВАНОВА