Сунтаар былааҕа Монголияҕа күөрэйдэ

Хадан олохтоохторо Роман Попов, Геннадий Пустоляков Сунтаар улууһун былааҕын Монголияҕа көтөхтүлэр. Кинилэр Хадантан бэйэлэрин аттарынан атырдьах ыйын 15 күнүттэн уһун айаҥҥа туруммуттара. Үс ый курдук айаннаан тиийиэхтээх сирдэрин Монголияны сэтинньи 6 күнүгэр буллулар. Ол эрэн, биир дойдулаахтарбыт аттарын Бурятияҕа хаалларарга күһэлиннилэр. Онон Монголия кыраныыссатыгар аттар сатаан киирбэтилэр. Айанньыттар бу сырыыларын Сунтаар улууһугар Аҕам саастаахтарга ытыктабыл сылыгар, ону тэҥэ, урут өбүгэлэрбит сылдьыбыт айан суолларын ыччат дьоҥҥо көрдөрөр сыаллаах айаннаатылар. Саха сылгытын кыаҕын-күүһүн ити эргин олорор дьоҥҥо көрдөрдүлэр, кэпсээтилэр. Айан суолга көрсүбүт дьон ыраах сиртэн сылдьар айанньыттары мэлдьи үөрэ-көтө көрсөр, тохтоон кэпсэтэн ааһар, туох кыахтаахтарынан көмөлөһөр үгэстээхтэр эбит. Ордук саха сылгытын тулуурун сөҕөллөр.

Билигин айанньыттар сылгыларын Бурятияҕа хаалларбыттар. Туруктара үчүгэй. Роман Попову Монголияҕа сылдьар кэмигэр тутан быһа сибээскэ тахса сырыттыбыт:  «Бурятия дьоно-сэргэтэ олус аламаҕайдар, көмөлөһөргө куруук бэлэмнэр. Күҥҥэ 35км. айанныы сырыттыбыт. Тохтуур сирдэрбит тэйиччи турар буоланнар үксүн тыаҕа балаакканан хоннубут. Монголияҕа тахсарбытыгар Данзановтар диэн дьиэ кэргэн бэйэлэрин массыыналарынан тиэйэ сылдьан кэрэ сирдэри көрдөрдүлэр. Онон кинилэргэ махталбыт улахан. Чингисхан мэҥэ бэлиэтигэр, түмэлигэр сырыттыбыт, Монголия норуота сөбүлээн оонньуур уҥуох алдьатыыта диэн национальнай көрүҥнэригэр холоннубут».
Биир дойдулаахтарбыт ыра, баҕа санаа оҥостубут санааларын толорон айаннарын сыалын-соругун ситтибит дииллэр. Киэҥ нэлэмэн хонуунан аттарын толору көтүтэ сүүртүлэр. Күөх Байҕалы илэ харахтарынан көрөн, күүһүгэр-уоҕугар сүгүрүйэн санаалара көтөҕүллүүлээх.
Роман Попов, Геннадий Пустоляков төһө да аҕам саастаах буоллаллар уһун айаҥҥа эт-хаан өттүнэн толору бэлэмнээхтэрин көрдөрдүлэр. Урут уруккуттан иккиэн чөл, чэбдик олохтоохтор. Роман Попов атынан бастаан нэһилиэгин тыаларынан онтон чугас эргин улуустарга тиийэ сылдьыбыттаах. Онон уһун айаҥҥа сылдьа үөрүйэхтэр.

Айанньыттар сырыыларын телеграм ханаалга сырдата олордулар. Кылгас кэм иһигэр бу ханаалга араас сиртэн 1000 тахса киһи суруттарда. Сиһилии элбэх хаартыскалары, иһитиннэриилэри «Конный поход Якутия-Монголия»телеграм ханаалга көрүөххүтүн сөп.
Бу күннэргэ айанньыттар сылгыларын тиэйэн дойдуларыгар массыынанан айанныахтара.

Мира АФАНАСЬЕВА