Биһиги эһэбит Корякин Александр Афанасьевич 1941 сыллаахха Аҕа дойду Улуу сэриитэ саҕаланаатын ыҥырыллан барбыта. Ленинград куораты блокадаттан босхолуур иһин сэриигэ сылдьан 1943 сыллаахха кулун тутар 30 күнүгэр сырдык тыына быстыбыта. Кини Бүлүү улууһугар Уотту нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Бүлүү улууһугар «Дарда» холкуоһу тэрийбит, бэрэссэдээтэллээбит. 1935 сыллаахха бөдөҥсүйбүт «Сталин» холкуоска биригэдьииринэн үлэлии сырыттаҕына, 0,98 гектар сиртэн 128 центнер нэчимиэн бурдугу үүнэрэн, оччотооҕуга аан дойду рекордун ситиспиттэрэ. Эһэбит Ленинград уобалаһыгар Малая Малуксы дэриэбинэҕэ бырааттыы могилаҕа көмүллэн сытар. 2020 сыллаахха оҕолорбун кытта Санкт-Петербурга эһэбит уҥуоҕун көрөөрү анаан бара сылдьыбыппыт. Улахан стелла, мемориальнай дуоска оҥоһуллубут. Дэриэбинэ олохтоохторо сибэкки үүннэрэн, көрөн-истэн туруораллар эбит. Түөртүү биэстии квадратнай сири цемент акылаат курдук эргиппиттэр. Онно билиитэлэргэ өлбүт буойуттар ааттара суруллубут. Сорохтор хаартыскалаан дьонноругар туспа бэлиэ сурук туруорбуттар. Тэһитэ ытыллыбыт дьэбинирбит кааскалар томтор буор үрдүгэр ууруллубуттар. Хаһан эрэ бу каасканы кэтэ сылдьыбыт саллаат, үйэ-саас тухары бу томтор буор анныгар утуйбут уһун уутун уйгуурпаталлар диэбиттии, харабыллаан турар курдуктар. Тыыннаах сибэккилэр сиккиэр тыалга аргыый аҕай хамсаан, хайа, кэлэн бардыгыт дуу диэбиттии, хоҥкуйан тураллара. Эһэбит аата суруллубут мрамор билиитэин булан сибэкки уурбуппут, хаартыскаҕа түспүппүт.
Кини кыыһа, мин ийэм Светлана Александровна аҕата сэриигэ барбытын кэннэ 1941 сыл алтынньы 2 күнүгэр төрөөбүт. Ийэтэ ыараханнык ыалдьан нэһиилэ оҕоломмут. Аҕатын бииргэ төрөөбүт балтын Настааччыйа кэргэнэ Сөдүөт атаҕын улаханнык өлөрөн сэриигэ барбатах, «Сталин» аатынан холкуоска бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит. Онон Сөдүөттээх Настааччыйа иитэ ылбыттар.
Аҕата сэрии толоонуттан эргиллибэтэҕэ, хойут биир саппыкы, биир былаат, биир куопта сэрии тулаайахтарыгар диэн кэлбит. Аҕаҕыт оннугар ыыппыт маллара диэн ийэлэрэ ол саппыкыны кэтэрдэ сатыырын, «аҕабын өлөрбүт немецтар саппыкыларын кэппэппин» диэн атах сыгынньах сылдьара үһү.
Бүлүү улууһугар Уотту оскуолатын бүтэрэн, Торуой Чочу оскуолатыгар үөрэммит. 1956 с. алтыс кылааска үөрэнэ сылдьан саас Бүлүү куоратыгар киирэн комсомолга киирбит.
Ол күнтэн ыла бэйэтин улахан киһи курдук сананан, туох баар үлэҕэ, тэрээһиннэргэ актыыбынайдык кыттан барбыт. Бүлүү училищетыгар үөрэнэ сылдьан комсомольскай тэрилтэ сэкирэтээринэн үлэлээбит. Учуутала, дириэктэрэ Иванов Михаил Спиридонович, партийнай тэрилтэ сэкирэтээрэ Чиряев Константин Спиридонович мэлдьи көмөлөһөллөрө, сүбэлииллэрэ, ыйан кэрдэн биэрэллэрэ.Үөрэнэ сылдьан Коммунистическай партияҕа кандидатынан киирбит
Үөрэҕин бүтэрэн училище базовай оскуолатыгар үлэҕэ анаммыт. Ол үлэлии сырыттаҕына, Бүлүү уокуругуттан, онно 4 улуус Бүлүү, Үөһээ Бүлүү, Ньурба, Сунтаар киирэллэрэ, Саха сирин дэлэгүээссийэтигэр талыллан Комсомол 15 сийиэһигэр барбыт. Ити 1966 сыллаахха ыам ыйын 17 күнүгэр этэ. Саха сириттэн 10 дэлэгээт Москваҕа көппүттэр. Салайааччылара обкомол бастакы сэкиритээрэ –Андрей Николаевич Михеев. Кинилэр ортолоругар комсомол үлэһитэ Михаил Ефимович Николаев баара. Саха сирин дэлэгээссийэтин аатыттан араадьыйанан тыл этэр чиэскэ тиксибититтэн үөрбүт, долгуйбут, олус эппиэтинэстээхтик ылынан сийиэс үлэтин туһунан кэпсээбит. Сийиэстэн кэлэн баран Бүлүү түөрт оройуонугар сылдьан ыччаттары кытта көрсүбүт.
1968 сыллаахха аҕабытыгар Герасимов Алексей Гаврильевичка кэргэн тахсан Мэҥэ-Хаҥалас оройуонугар Хорообут бөһүөлэгэр Бүлүү куоратыттан көһөн кэлбиттэрэ. Бастаан кыра кылаас учууталынан, онтон саха тылын учууталын идэтигэр кэтэхтэн үөрэнэн отут сыл оҕо иитиитигэр үлэлээбитэ.
Аҕам Алексей Гаврильевич идэтинэн алын кылаас учуутала. Ону таһынан баяҥҥа үчүгэйдик оонньуур буолан, муусука учууталынан үлэлээбит. Дьонум нэһилиэккэ хас да зона кэнсиэринконцерын, оскуолаҕа ыытыллар кылаастарынанан бэстибээли, айан күрэх кэнсиэртэрин бэлэмнииллэрэ.
Герасимовтар үйэ аҥаарыттан ордук кэмҥэ Хорообут нэһилиэгэр дьиэ-уот туттан, түөрт оҕону төрөтөн, эбээ-эһээ дэтэн элбэх сиэннэнэн олорбуттара. Иккиэн педагогическай үлэ бэтэрээннэрэ, сэрии оҕолоро. Ийэм «Педагогическай үлэ ветерана», «Методист-учуутал», «Учууталлар учууталлара», «Ветеран сцены», СӨ идэлээх союзтарын Федерациятын «За доблестный труд, диэн бэлиэлэринэн, дьокутаат Федот Тумусов Махтал суругунан үлэтэ сыаналаммыта. «Наша гордость» энциклопедияҕа киирбитэ, кыһалҕалаах оҕо сааһын туоһута «Сэрии тулаайаҕа», «Победа» мэтээллэрдээх. Төрөөбүт улууһун Бүлүү Бочуоттаах олохтооҕо. Эһэбит үлэ бөҕөтүн үлэлээбит, үгэс курдук сылын аай ыытылла турар култуура эстафетатын иилээбит-саҕалаабыт киһи, үөрэнээччилэрэ култуура, үөрэҕирии туйгуннара, араас ааттаах-суоллаах дьон буолбуттара да, учууталлара кэмигэр үлэтэ сыаналамматаҕа олус хомолтолоох. Дьоммут алаһа дьиэ тэринэн ыал буолан 50 сыл бииргэ олорон кыһыл көмүс сыбаайбаларын бэлиэтээбиттэрэ, улуус «Көмүс кинигэтигэр» киирбиттэрэ, үрүҥ көмүс «Ытык ыал» диэн бэлиэни ылбыттара.
Кэлин кырдьаҕас дьон сиэринэн Кириэстээх нэһилиэгэр биһиэхэ көһөн олохсуйбуттара.
Саргылана КСЕНОФОНТОВА,
Герасимовтар кыыстара, буойун сиэнэ, Кириэстээх оскуолатын учуутала