Кириэстээххэ «Үйэлэр сүгүрүйэр киһилэрэ» тэрээһин

Олунньу 19 киэһэтигэр Кириэстээххэ оһуокай дьиэрэйдэ, эһиэкэй эйээрдэ, хомус дьүрүскэн тыаһа дууһаны үөртэ, сахалыы нарын ырыа сүрэҕи үөртэ, хайдах эрэ сайыҥҥы ыһыах күнүн санатта….

Дьэ, бу Улуу Киһибитэр анаммыт»Үйэлэр сүгүрүйэр киһилэрэ» диэн ааттаан Дьокуускайдааҕы култуура ускуустуба кэллиэһин төрдүс кууруһун устудьуона Аман Иванов дипломун тутуон иннинээҕи практикатын түмүктүүр, нэһилиэгин дьонун иннигэр үлэтин отчуоттуур сахалыы тыыннаах С.АЗверев-Кыыл Уолугар аналлаах биэчэр-бэртириэт тэрээһинэ буолла.

Аман кыра оҕо сааһыттан сценаттан түспэккэ ыллаан-туойан улааппыта, ыытыллар тэрээһиннэргэ, улуус, өрөспүүбүлүкэ таһымнаах бэстибээллэргэ көтүппэккэ кыттара. Уол улаатан оскуоланы бүтэрэн култуура үөрэҕин талан ускуустуба кэллиэһигэр үөрэнэ киирбитэ, билигин номнуо идэ ылаары, олох өссө биир киэҥ аартыгар үктэнээри буһа-хата сылдьар.

Аман практикатын оскуолаҕа уонна кулуупка барда. Оскуола орто сүһүөх кыргыттарын түмэн «Күн Куо»диэн фольклорнай бөлөх тэрийдэ, талааннаах оҕолору түмэн хомуска, тойукка, норуот ырыатын толорууга үөрэттэ. «Кустук»эбээлэр түмсүүлэрин кытта ыкса ситимнээхтик үлэлэстэ, онон эбээлэр бөлөхтөрүгэр өссө биир сахалыы ырыа репертуардарыгар эбилиннэ.

Күн киирэ илик сааскылыы киэһэ алгыстаах от сытынан, эбээлэр түһүлгэни ыраастаан, саламаатынан, арыылаах алаадьынан көрөөччүлэри күндүлээн, Сыдьаайа алгыһынан С.А Зверевкэ-Кыыл Уолугар анаммыт киэһэ саҕаланна….чыычаах ырыата, хомус тыаһа, түптэ сыта барыта сайыны санатта уонна онно оҕонньорбут Алгыстаах тойуга ыраахтан ыһыахха ыҥырар курдук дуораһыйан иһиллэрэ истэргэ кэрэтин…

Сэргэй Сибиэрэби байанайдаах булчутунан билэбит, аар тайҕатыттан бултаан-алтаан олорбут киһи буолар. Ол иһин Байанай быыстапката уурулунна — саһыл, киис, кырынаас, тииҥ, эһэ тириитэ аар тайҕа күндү түүлээхтэрэ, сахалыы сандалыга саха аһын арааһа дэлэччи тардылынна, түмүккэ тула олорон чэйдээн уолга сүбэ-соргу биэрэн, талаанын өссө сайыннара турарыгар, үөрэҕэр ситиһиилэри, субу курдук кэнчээри ыччаты сахалыы тыыҥҥа уһуйа сылдьарыгар баҕа санааларын тиэртилэр.

Бу киэһэ саамай үөрүүлээх, долгутуулаах түгэнинэн С.Сибиэрэби кытта тэҥҥэ алтыспыт, кини үҥкүүтүн бөлөҕөр үҥкүүлэспит Венера Гаврильевна уонна Анатолий Прокопьевич кэлэн күндү ыалдьыт буоллулар уонна эдэркээн саастарын санаан ол умнуллубат сыллартан ахтыы оҥордулар.

Түмүккэ нэһилиэк Аҕа баһылыга Александр Григорьев Амаҥҥа ситиһиилэри баҕаран туран эҕэрдэ суругун туттарда, ону кытта оскуолаттан үөрэх чааһыгар дириэктэри солбуйааччы П.Амбросьева, кулууп, эбээлэр түмсүүлэрэ, олохтоохтор санааларын этиннилэр, баҕа санаа бастыҥын анаатылар.

Өссө биир киһи дууһатын долгутар түгэн, Аманы кыра сааһыттан фольклорга А.Амбросьева уһуйбута, оччолорго Шура эмиэ бу култуура кэллиэһигэр үөрэнэрэ уонна кулуупка үлэлиирэ, талааннаах кыракый уолчааны бэлиэтии көрөн фольклорга дьарыктаан, үөрэтэн барбыта. Онтон билигин Шура үөрэппит оҕото Аман улаатан, ситэн-хотон кэлэн уһуйааччытын оҕотун кыракый Чаҕыл Амбросьевы бэлиэтии көрөн эмиэ сахалыы фольклор көрүҥэр уһуйда. Ити барыта үтүө үтүөнэн эргийэр, үөһэттэн үтүө санаалаах дьоммут сирдээн биэрэллэр ду удиэх курдук….Шура ийэтэ Ирина Егоровна кыыһа үөрэппит оҕотугар Амаҥҥа ситиһиилэри баҕаран бэйэтин эҕэрдэтин, бэлэҕин тиэртэ.
Ыччат дьон сахалыы төрүт култуурабытын үөрэтэ, тарҕата сылдьалларын көрөн дьон астынна, биһирээтэ.

Августина ПЛАТОНОВА

 

Читайте дальше