Ол курдук Зинаида Федотова-Дьол Кыыма быйылгы сылга үктэнээти икки кинигэтэ — «Киһи барыта кэрэхсэнэр кэрэлээх», «Киһи буолан килбэй» күн сирин көрбүтүн үөрүүтүн доҕотторун, ааҕааччыларын кытары үллэһиннэ.
Зинаида Дмитриевна Сунтаарга олорор, Сиэйэ Бочуоттаах олохтооҕо, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, улуус, нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕун көхтөөх кыттааччыта. Суруйарын, айарын быыһыгар илиитинэн араас киэргэллэри оҥорон, дьүөгэлэригэр бэлэх уунар, амарах сүрэхтээх ийэ байыаннай дьайыыга сылдьар уолаттарбытыгар сиэккэ өрүүтүгэр сылдьар, байыастар санааларын көтөҕөр тэттик алгыс тыллаах буклеттары оҥорон ыытар, «Көлүкэчээн» ансаамбыл ырыаһыта. Быһата олох үөһүгэр сылдьар Далбар. Бэйэтэ «күн солото суох, олох тэрилтэ үлэһитин курдукпун, сарсыарда дьиэбиттэн тахсабын, киэһэ хойут кэлэбин» диэн күлэр.
Кинигэ сүрэхтэниитэ улуус кииннэммит бибилэтиэкэтин ааҕар саалатыгар буолла. Ыҥырыылаах ыалдьыттарынан Дьол Кыымын истиҥ дьүөгэлэрэ, чугастык саныыр дьоно — «Киһи барыта кэрэхсэнэр кэрэлээх» диэн кинигэтин дьоруойдара буоллулар. Ону сэргэ суруйааччыны, биир дойдулааҕын ытыктаан, кини айар үлэтигэр сүгүрүйэрин биллэрэн төрөөбүт-үөскээбит нэһилиэгин баһылыга Александр Романов кэлбит. Онон Сиэйэттэн бүтүн дэлэгээссийэ киирэн биир дойдулаахтарын үөрүүтүн үллэһиннилэр. Сунтаар нэһилиэгин баһылыгын солбуйааччы Семен Николаев биир эмиэ бочуоттаах ыалдьыт буолан, Зинаида Дмитриевнаны истиҥник эҕэрдэлээтэ, олохтоох дьаһалта аатыттан Махтал сурук уонна бэлэх туттарда. Оттон бу кинигэ биир сүрүн дьоруойа, били, бу ааспыт күһүн Зинаидабыт дьиэтиттэн тахсан баран кэлбэтэҕин туһунан биллэрии тахсан дьону аймаабыттааҕа, ол биир «кыттыгас буруйдааҕа» — улуус ааҕар-хонтуруоллуур палататын салайааччыта Ксения Семенова улуус баһылыгын Грамотатын кытары бэлэх туттарда. Ксения Прокопьевна бу ааспыт күһүҥҥүтээҕи «быһылааннарын» санатан дьону күллэрдэ. Улуус култууратын салайааччыта Саргылаана Омукова управление аатыттан Эҕэрдэ суругун кытары бэйэтин ырыатын бэлэх уунна. Николай Омуков ырыатын мустубут дьон ытыстара хабыллыар диэри таһынан биһирээтилэр. Бордоҥтон Мария Спиридонова, бэйэтэ этэринии «ытарҕаларын», кэрэчээн сибэкки курдук кыргыттарын кытары киирэн эдьиийдэрин бу дьоро күнүнэн истиҥник эҕэрдэлээтилэр. Биир соһуччу бэлэҕинэн күтүөтэ Байанайдаах Баһылай видео нөҥүө эҕэрдэтин, ону сэргэ Зинаида Дмитриевна суруйбут хоһоонугар айыллыбыт ырыаны толорон ийэ киһини сүрдээҕин долгутта. Дьол Кыыма төрөппүт оҕолоро, сиэнэ эмиэ видеонан истиҥ эҕэрдэлэрин эттилэр, ийэлэригэр, эбэлэригэр айымньылаах үлэни баҕардылар.
Уопсайынан, Дьол Кыыма олус үөрүнньэҥ, уустаан-ураннаан кэпсиир ураты дьоҕурдаах. Ол туоһутунан, бу күнүн бэйэтэ сценарийдаан, бэйэтэ салайан ыыппыта буолар. Кини кинигэтин хас биирдии дьоруойун мустубут дьон иннигэр таһааран кинилэр тустарынан көрдөөхтүк кэпсээн, билиһиннэрэн истэ. Ол быыһыгар көрдөөх кэпсээни да, истиҥ ырыаны да иһиттибит. Хомоҕой хоһоон да этилиннэ. Бу барыта туспа атын ыҥырыылаах ырыаһыт, үҥкүүһүт артыыстар толоруулара буолбатах, бу кинигэ дьоруойдарын толоруулара. Онон кинигэ сүрэхтэниитэ сүрдээх сэргэхтик ыытылынна.
Оттон бу күн сүрэхтэммит иккис «Киһи буолан килбэй» кинигэтигэр саха норуотун уус-уран тылынан айымньылара, кэпсээннэрэ киирбиттэр.
Бу кинигэлэри эһиги улуустааҕы киин бибилэтиэкэҕэ сылдьан уларсан ааҕыаххытын сөп.
Яина ВЛАСЬЕВА
Мария Алексеева хаартыскаҕа түһэриилэрэ