Кэнники сылларга дойду үрдүнэн кыра нэһилиэнньэлээх пууннары сибээһинэн хааччыйарга үлэ ыытыллар. Бу РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин сири-уоту сайыннарарга бэлиитикэтин олоххо киллэрии холобурдарыттан биирдэстэрэ буолар. «Информационнай инфраструктура» федеральнай бырайыак чэрчитинэн Саха сиригэр СӨ Инновацияҕа, сыыппара сайдыытыгар уонна инфокоммуникация технологиятын министиэристибэтэ тыа сиригэр 100-500 нэһилиэнньэлээх пууннарга мобильнай 4G Интэриниэти холботууга куоластааһыны ыыппыта. Саха сиригэр бэриллибит 14 квотаттан Сунтаар улууһун 4 нэһилиэгэ элбэх куолаһы ылан, бу 2023 с. түргэн мобильнай ситимҥэ холбонор буолбуттара. Олортон Туойдаах нэһилиэгэ өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн саамай элбэх куолаһы ылан, бу сылга бастакынан суотабай сибээстэннэ.
Алтынньы 25 күнүгэр, Туойдаах нэһилиэгэр суотабай сибээскэ холбонуу үөрүүлээх түгэнэ буолла. 4G ыстандаартаах “Ростелеком” ПАО мобильнай ситим базовай ыстаансыйатыгар холбонон үлэлиир Теле2 оператордаах суотабай сибээһи киллэриигэ үөрүүлээх чааһыгар үгүс киһи тоҕуоруһа муһунна.
Борис Васильев, Сунтаар улууһун баһылыгын экономическай сайдыыга уонна стратегическай былааннааһыҥҥа солбуйааччы:
– Туойдаах нэһилиэгин дьонун-сэргэтин улуус баһылыгын, дьаһалтатын, дьонун-сэргэтин аатыттан эҕэрдэлиибин. Былырыын федеральнай бырагырааманан 100-тэн 500-кэ диэри нэһилиэнньэлээх пууннары суотабай сибээскэ холбуурга куоластааһыны ыыппыттара. Сунтаар улууһа онно олус көхтөөхтүк кыттыбыта. Квотаҕа хапсыбыт өрөспүүбүлүкэ 14 нэһилиэгитттэн Туойдаах нэһилиэгэ суотабай ситимҥэ бастакынан холбонно. Улууспутугар өссө үс нэһилиэк бу Теле2 диэн мобильнай операторга холбонуохтаах. “Ростелеком” түргэн интэриниэт ситиминэн. Билиҥҥи үйэ сайдыылаах тэтимин кытта тэҥҥэ хардыылаан иһиэхтээхпит. Ордук эдэр көлүөнэбитигэр түргэн ситимҥэ холбонуу олус наадалаах. Өссө төгүл эҕэрдэлиибин.
Михаил Николаев, Туойдаах нэһилиэгин баһылыга:
– Нэһилиэкпит историятыгар киирэр үөрүүлээх күн. Былырыын баччаларга Арассыыйа үрдүнэн түргэн интэриниэттээх мобильнай сибээс киириитигэр куоластааһыҥҥа бары көхтөөхтүк кыттаммыт өрөспүүбүлүкэ иһигэр саамай элбэх куолаһы ылан 1-кы миэстэҕэ тахсыбыппыт. Ол түмүгэр бүгүн Туойдаах нэһилиэгэр өр кэтэспит суотабай сибээспит олоххо киирдэ! Биир сомоҕо буолан куоластааһыҥҥа кыттыбыт улууспут, нэһилиэкпит олохтоохторугар, сүүрбүт-көппүт улууспут дьаһалтатын үлэһиттэригэр махталбын этэбин.
Агафья Любенко, Туойдаах нэһилиэгин куратора:
– Бука бары бииргэ үлэлиир биир тэҥ сомоҕолооххут. Бэйэҕит өҥөҕүтүнэн, күүскүтүнэн дьоҥҥутун түмэҥҥит бу бүгүн нэһилиэккитигэр суотабай сибээс киирдэ. Эҕэрдэлиибин, сайдыыны баҕарабын.
Иннокентий Аввакумов, Туойдаах нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, Сунтаар улууһун бэтэрээн учуутала:
– 2023 с. биһиэхэ үчүгэй кэми тосхойдо. Ол курдук быйыл сайын оттооһуҥҥа былааны 100% толордубут. Иккиһинэн, оскуолабытыгар успуорт былаһаакката арылынна. Кэлэр сылга сайыҥҥы уу ситимэ киирэригэр күөлбүтүгэр диэри массыына суола кутуллан үлэ саҕаланарыгар бэлэм сытар. Оттон бүгүн өр сылларга, хаһан нэһилиэктэргэ суотабай сибээс киириэҕиттэн, туруорсубут туруорсуубут олоххо киирбитин үөрэн-көтөн туран көрсөбүт.
Эҕэрдэлэр кэннэ нэһилиэк баһылыга Михаил Михайлович, сибээс киирбитин мэктиэлээн, нэһилиэккэ өр сылларга баһылыктаабыт Маргарита Прокопьеваҕа суотабайынан төлөпүөннээн бар дьонун үөрүүтүн үллэһиннэ. Маргарита Васильевна саҥа холбоммут ситиминэн эрийэн тиийбиттэригэр иһийэн иһиллии турар мустубут дьону бу түгэнинэн эҕэрдэлээтэ, дьоро күннэрэ үксүү турарыгар баҕарда.
Манна биири бэлиэтээн ааһар тоҕоостоох: сибээс холбонор күннэригэр олохтоох дьаһалтаҕа 200 сим-карта олохтоохторго босхо түҥэтиллибит. Бу Теле2 холбоно сылдьар тарибынан лимиитэ суох интэриниэттээх, ыйга 600 мүнүүтэ босхо кэпсэтэрдээх эбит. МТС, Мегафон сибээһэ баар сиригэр бу оператордар ситимнэрин туһанан субуоннуохха сөп.
Туойдаах нэһилиэгэр суотабай сибээс киирбититтэн олохтоохтор ордук үөрэллэр, абыраныахпыт дэһэллэр. Аныгы кэм сайдар тэтимигэр олорсуу биир түгэнинэн сыаналаан үөрүүлэрин үллэстэллэр.
Ильяна Когоол, Туойдаах оскуолатын математикаҕа учуутала:
– Мин бэйэм атын регионтан кэлбитим. Оскуолаҕа математика учууталынан үлэлиибин. Урут Мегафон суотабай ситимин туһанар этим. Бэйэм үгүс аймахтарым атын региоҥҥа бааллар. Кинилэри кытта алтыһарга суотабай сибээс олус наада. Дьэ, түргэн сибээскэ холбоннубут, бука бары сим-карта ыллыбыт.
Алгыстаана (8 кылаас), Санита (6 кылаас) Ераскумовалар:
– Манна сибээс киирбититтэн үөрдүбүт. Кэпсэтэн, боруобалаан көрдүбүт. Интэриниэтэ түргэнэ олус үчүгэй.
Туойдаах нэһилиэгин бүгүҥҥү олоҕо-дьаһаҕа бэрт сэргэх. Ол курдук быйыл өрөспүүбүлүкэтээҕи «Чистая вода» бырайыагынан водовоз ылбыттар, олохтоох бырайыактары өйүүр бырагырааманан успуорт былаһаакката тутуллубут. Эһиил сайын бу бырагырааманан сайыҥҥы уу ситимигэр холбонуохтаахтар. Маны таһынан оттуур ходуһалар ууларын түһэриигэ 3,5 км уһуннаах хорууну ыраастыыр, кэҥэтэр биир дьоһун үлэ ыытыллыбыт. Нэһилиэк баһылыга Михаил Николаев Туойдаах олоҕо тупсарыгар инникитин да үлэлииргэ үгүс былааннаахтарын кэпсиир.
Суотабай ситимҥэ холбонуу дьон-сэргэ олоҕун биллэ чэпчэтэрэ, аныгы олох түргэн тэтимин кытта тэҥҥэ хардыылыырга кыаҕы биэрэрэ саарбаҕа суох. Түмсүүлээх, сомоҕо үлэлээх туойдаахтарга бу ситимҥэ холбонуулара инникитин өссө үгүһү ситиһэллэригэр тирэх буоллун.
Марфа ИВАНОВА.