Балаҕан ыйын 3 күнэ – биһиги дойдубут устуоруйатыгар улахан суолталаах. Бу күҥҥэ 1939 сыл балаҕан ыйын 1 күнүгэр саҕаламмыт Аан дойду иккис уоттаах сэриитэ түмүктэммитэ. Бүгүн биһиги кыайыыга дьулуурдаах, дьоруойдуу күүстээх санаалаах, Ийэ дойдуга бэриниилээх уонна 1945 сыллаахха Крымҥа (Ялтаҕа) буолан ааспыт конференция Япония боппуруоһун быһаарыытын олоххо киллэрэргэ Гитлери утары турбут доҕордуу судаарыстыбалары кытта бииргэ түмсүбүт биир дойдулаахтарбытын ахтабыт, кинилэргэ сүгүрүйэбит. Улахан историческай суолталаах быыһыыр миссияны толорбут аҕаларбытынан, эһээлэрбитинэн уонна хос эһээлэрбитинэн киэн туттабыт. Кинилэр бары бииргэ түмсэн Ийэ дойдуларын босхолообуттара, Европаҕа саба түспүт фашистары киэр кыйдаабыттара.
Бүгүн биһиги ааҕааччыларбыт санааларын истиэҕиҥ.
Ньургун Баһылаайап, биэнсийэлээх:
— Фашизмы утары биһиги аҕаларбыт, убайдарбыт, чугас дьоммут бииргэ турунан охсуһан эйэлээх олоҕу аҕалбыттара. Аҕа дойду иккис сэриитигэр биһиги сэбиэскэй норуот үгүс сүтүгү көрсүбүппүт. Саха ыччата ол алдьархайдаах сэриигэ баран, дьоруойдуу быһыыны көрдөрбүттэринэн мин олус киэн туттабын. Бу хаһан да умнуллуо суоҕа, тыыннаахпыт тухары кинилэргэ сүгүрүйэ сылдьыахпыт. Ыччаттарбытыгар төрөөбүт дойдуга ытыктабылы, тапталы иҥэрэр биһиги сорукпут дии саныыбын. Билиҥҥи балаһыанньа эмиэ барыбытын долгутар. «Биһиги Аҕа Дойду Улуу сэриитигэр кыайыы кэнниттэн фашизм суох буолбута диэн саныы сылдьыбыппыт. Хомойуох иһин, бүтэһик 30 сыл иһигэр Арҕаа дойдулар көҕүлээһиннэринэн Украинаҕа фашизм лаппа улаатта. Арассыыйа уопсастыбата биһиги бэрэсидьиэммитин өйүүр. Биһиги хайаан даҕаны кыайыахпыт!», — диэн былырыын ахсынньыга Саха сиригэр фашизмы утары пуорумҥа биһиги Ил Дархаммыт этэн турар. Оннук, биһиги модун Арассыыйабыт норуотун күүһүгэр эрэнэбит. Бары бииргэ түмсэн, өйбүтүн-санаабытын хомунан, биир сомоҕо буолуоҕуҥ!
Елена, устудьуон:
— Фашизм — диэн сэриини, урусхалы, атын раса дьонун атаҕастыырга уонна ону суох оҥорорго анаммыт. Биһиги эбэлэрбит, эһэлэрбит фашизмы утары олохторун толук биэрэн туран охсуспуттара. Ийэ дойдуларын алдьархайтан быыһаспыт хорсун буойуттар кэлэр көлүөнэ ыччакка мэлдьи холобур буолаллар. Дойдубутугар билигин буола турар балаһыанньанан бары бииргэ түмсэн, үтүөҕэ, сырдыкка эрэниэҕиҥ.
Венера, үлэһит:
— Фашизмы төрдүттэн утарабын. Дьон эйэлээх олоххо олоруохтарын баҕарабын. Дойдубутугар бэриниилээх буолуу хас биирдиибит соруга. Эһэлэрбит, хос эһэлэрбит эйэлээх олоҕу уһансыбыттарын өйдүүбүт, умнубаппыт. Кэлэр кэнэҕэски ыччакка салгыы иҥэрэргэ дьулуһуохтаахпыт.
«Сунтаар сонуннара» улуус хаһыата